Commentaar Vrouwenpartij: het effect van 20 jaar neo-liberaal bezuinigingsbeleid (in het onderwijs) heeft de maatschappij gespleten in de groep kansarme en de groep kansrijke mensen. Een complot gesmeed tegen de onderklasse? Zoals eerder door de Vrouwenpartij geschreven vanaf de tijd dat Wiegel de VVD omtoverde tot volkspartij?
Nu zitten we met de gebakken peren. Een onderwijssysteem waar het belang van de leerling ondergeschikt is gemaakt aan regels en cijfers en de leerling aan zijn eigen lot wordt overgelaten. De maatschappelijke kosten aan verloren potentieel zijn onmeetbaar groot en de gevolgen voor ‘mislukte’ leerlingen nauwelijks te overzien. Het creëert een onderlaag van wantrouwen, onmacht, rancune, depressie en trauma’s die steeds moeilijker in de hand kunnen worden gehouden. Nu de pandemie ook nog onvoorziene substantiële leerachterstanden laat ontstaan is ook in het onderwijs een aanpak op voet van oorlog noodzakelijk om de kansenongelijkheid aan te vechten.
De Superschool kan als voorbeeld dienen om het onderwijs een geheel ander gezicht te geven. Het potentieel van de leerling moet centraal komen te staan, waarin de dwang van het systeem van regels en cijfers geminimaliseerd wordt, met de menselijke maat als richtlijn. Ook de onderwijzer en de leraar moeten bevrijd worden uit het systeem van onmogelijkheden en hun waarde verhoogd. En net zoals bij de toeslagenaffaire dienen de leerlingen die in de steek zijn gelaten en beschadigd, gecompenseerd te worden en gratis een nieuwe kans geboden.
De tijd dat de economie altijd op de eerste plaats kwam en voor alles ging is voor altijd voorbij. Geld is opeens geen probleem om de slachtoffers van de coronacrisis te helpen met tientallen miljarden en op dezelfde wijze hoort geld geen probleem te zijn in de herwaardering van het onderwijs en het herstel van de schade van 20 jaar politiek.
We moeten af van het brede opleiden
Uit het artikel:
Eric van ’t Zelfde (48) – groot, blozend, zangerig Rotterdams accent – vecht al zijn hele onderwijsloopbaan tegen kansenongelijkheid. Hij maakte naam als directeur van de Hugo Groot-school in Rotterdam-Zuid. In vijf jaar tijd maakte hij op onconventionele wijze van een van de slechtste scholen van Nederland – ‘echt het afvoerputje’ – tot een voorbeeldschool met slagingscijfers van honderd procent bij mavo, havo en vwo. Hij schreef er de bestseller Superschool over.
Wat is het geheim van zijn aanpak? ‘Alle kinderen moeten zich op hun gemak voelen. Vervolgens moet je een team samenstellen dat er echt voor gaat. Alle kinderen moet zich gezien voelen, dat is het ideaal. We nemen ze mee naar succes en zelfvertrouwen. Als volwassenen moeten we kinderen begeleiden bij het ontwikkelen van hun talenten. Er lopen te veel onzichtbare littekens in de maatschappij, kinderen die in de steek zijn gelaten door volwassenen. Door ouders, leraren of de jeugdzorg die is afgebroken. Kinderen in de problemen hebben gemiddeld 75 behandelaars gezien en iedereen trekt de handen ervan af als het ingewikkeld wordt. Wij gingen dan tot het gaatje.’
En de crux:
Het lijkt wel of er een complot tegen de onderklasse is gesmeed, vind Van ’t Zelfde.
Door twintig jaar neoliberaal beleid is het onderwijs in die wijken afgebroken. De emancipatiegedachte is vrijwel verdwenen. De kinderen van de onderklasse komen op slechte basisscholen terecht waar ze met twee jaar taalachterstand vanaf komen. De kans dat ze op middelbare scholen mislukken is levensgroot en dan zijn er later onderbetaalde, flexibele onderklassebanen voor hen, waarvoor ze mogen concurreren met de arbeiders uit Oost-Europa.’
Arbeiderskinderen zijn vaak stapelaars. Ze gaan soms van mavo naar havo en vwo tot aan de universiteit. Die weg heb ik zelf ook begaan. Maar voor laatbloeiers is die weg nu bijna afgesloten omdat ze voor de kernvakken maar één 5 mogen staan om te slagen en te mogen doorstromen naar een hoger niveau. Aan het eind van de eerste klas wordt daarom op een middelbare school al vaak gekeken welke leerlingen wat zwakker zijn in bijvoorbeeld wiskunde. Tegen hen wordt dan gezegd: ga jij maar van de havo naar de mavo. Belachelijk, natuurlijk. Ik heb een leerling die voor bijna alle vakken 7+ staat, maar een 2,6 voor wiskunde en zij moet dan afstromen. Waarom beoordelen we kinderen op dat waar ze het slechtst in zijn? Dan heb je zo’n kind op z’n veertiende weer een doodschop verkocht. Door de nieuwe leerweg die in 2024 wordt ingevoerd wordt het nog erger, dan mogen kinderen alleen nog via het mbo doorstromen. Nou, op sommige mbo’s wil je niet dood gevonden worden. Het systeem richt zich tegen dit soort kinderen.’
In het onderwijs zouden we de focus meer moeten leggen op wat kinderen wél kunnen in plaats van wat ze niet kunnen. We moeten veel meer uitgaan van hun talenten, het onderwijs afstemmen op het kind. Ik kan me voorstellen dat op den duur een leerling de talen op vwo-niveau doet, biologie en natuurkunde op havo-niveau en wiskunde op mavo-niveau. We moeten echt af van het brede opleiden. Helaas zag Sander Dekker (VVD) geen heil in het maatwerkdiploma dat dit mogelijk moet maken.
Tegelijkertijd moeten we niet denken dat het onderwijs alle maatschappelijke problemen kan oplossen. Twintig jaar neoliberaal bezuinigingsbeleid heeft nu eenmaal voor enorme verschillen gezorgd. Tussen arm en rijk, tussen bevolkingsgroepen, tussen buurten en ook tussen verschillende scholen. We mogen al blij zijn als we voorkomen dat de witte onderklasse en de allochtone onderklasse tegen elkaar uit worden gespeeld.’
Bron: groene.nl
3 februari 2021
Evert de Vos
