Commentaar Vrouwenpartij:
* Gratis kinderopvang voor hogere arbeidsparticipatie van vrouwen. We weten al dat gratis kinderopvang voor elk kind essentieel is voor de kansengelijkheid die er nu niet is. Maar er is nog een heel belangrijk argument: zonder gratis kinderopvang zal de arbeidsmarkt steeds grotere tekorten opbouwen. Door gratis kinderopvang zal de vrouwenparticipatie een sterke impuls krijgen en kunnen groeiende personeelstekorten in zoveel bedrijfstakken een halt toegeroepen worden.
* Deregulering van de Kinderopvang. Een belangrijke tweede hervorming is de deregulering van de kinderopvang. Kinderopvangen worden elk jaar opgezadeld met strengere eisen en regels, die de wetenschappelijke toets niet kunnen doorstaan. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat hogere hygiëne standaarden schadelijk zijn voor de immuniteitsopbouw van de peuter en een gevaar zijn voor de weerstand van het latere kind. Wetenschappelijk onderzoek heeft ook aangetoond dat risicovol spelen belangrijk is voor het omgaan met gevaren. Zonder risicovol spelen is het kind niet voorbereid op de gevaren en risico’s van de toekomst.
De toenemende regels zorgen ook voor meer administratieve druk die het ziekteverzuim met procenten verhoogt.
Maar het belangrijkste is dat alles van bovenaf bepaald wordt, waarmee een sterk signaal wordt afgegeven dat je opleiding niet voldoende is en jij als kinderopvangmedewerker in alles gecontroleerd moet worden omdat je niet vakbekwaam bent. Elke toegevoegde regel is een extra domper op de werkvreugde.
Deregulering heeft een hoge prioriteit als de overheid de leerkrachten wil behouden en nieuwe leerkrachten wil aantrekken.
Arbeidsvreugde is een ondergeschoven kind. Wij vrouwen zien de kwaliteit van de kinderopvang als zeer belangrijk, maar wij zien ook dat deregulering de kwaliteit zeer ten goede zal komen. Deregulering betekent de menselijke maat terugbrengen ten koste van de ontmenselijking door middel van cijfers (de terreur van cijfers).
* De gevolgen van personeelstekorten. Een aantal gevolgen van de corona crisis zullen permanent blijken te zijn. Voortdurende personeelstekorten zullen een trendbreuk teweegbrengen. Zij zullen een blijvende druk uitoefenen op salarissen en uurtarieven. Maar voor ons vrouwen belangrijker: wij zullen meer keuze krijgen in de soort baan die ons wordt aangeboden. Werkgeluk, werkplezier, erkenning en een keur aan secundaire arbeidsvoorwaarden worden de toetssteen voor de vrouw bij het aannemen van werk.
* Decentralisatie van Macht. De Vrouwenpartij heeft sinds haar begin de beweging van decentralisatie van macht aangemerkt als één van de belangrijkste (maatschappelijke en sociale) bewegingen van deze eeuw. Waar vroeger macht afgemeten werd aan de grootte en belangrijkheid van de organisatie, verschuift een deel van die macht nu naar de groep en naar het individu. Personeelstekorten zijn een goed voorbeeld van die beweging. De organisatie bediende zich oudsher van loonslaven, maar als de loonslaaf vrijheid van keuze van werk krijgt dan vervalt het slaafdom en komt het individu meer evenwichtig in de machtsdynamiek te staan.
De ZZPer is het symbool van die vrijheid van keuze van werk. De ZZPer wil werken zonder de macht van een baas boven zich. De ZZPer wordt nu nog zoveel als mogelijk door de overheid gedwarsboomd in zijn keuze voor vrijheid, maar wij vrouwen zien dat de toekomst aan de ZZPer is. De ZZPer is bekwaam door ervaring, goedkoop omdat zijn kosten laag zijn en is betrouwbaar. De ZZPer is bovendien vaak een alles-kunner.
’Zonder gratis kinderopvang krijgt de bv Nederland nooit genoeg mensen aan het werk’
Bron: Kinderopvangtotaal
Bert Bukman
15 oktober 2021
De personeelstekorten in de kinderopvang nemen toe. Dat stellen ook Gijs van Rozendaal en Patrick Banis vast. De eerste is voorzitter van de Regiegroep Kindcentra 2020 en de ander is directeur Arbeidsmarkt van het kenniscentrum CAOP voor de publieke sector. ‘De komende vijf tot acht jaar worden er op het mbo maar liefst twintig procent minder leerlingen verwacht. Dat is echt heel ingrijpend.’
Gijs van Rozendaal en Patrick Banis beginnen hun betoog met een aantal economische afwegingen. Een blijvend personeelstekort in de kinderopvang heeft op termijn negatieve gevolgen voor de arbeidsparticipatie en daarmee voor de welvaart, aldus Van Rozendaal. ‘Als het aantal volwaardige banen van vooral vrouwen afneemt, daalt ook de groei van de welvaart die juist zo goed is ingezet na de coronacrisis. Een algemeen toegangsrecht kinderopvang is daarvoor een structurele oplossing.’
Dit wordt nog eens verergerd door andere maatschappelijke verschijnselen, voegt Patrick Banis toe. ‘De vergrijzing betekent dat er meer ouderen van de arbeidsmarkt verdwijnen. Tegelijkertijd zijn er minder jongeren om het werk te doen. Dat ga je straks als eerste zien bij de opleidingen. De komende vijf tot acht jaar worden er op het mbo maar liefst twintig procent minder leerlingen verwacht. Dat is echt heel ingrijpend.’
Personeelstekort pas aan het begin
De beroepsbevolking gaat hierdoor op termijn met zeker een miljoen mensen dalen, verwacht Banis. ‘We staan wat de personeelstekorten betreft echt nog maar aan het begin. Dat heeft lang niet iedereen in de gaten maar je kunt het gewoon uitrekenen als je de demografische cijfers op een rijtje zet.’
Dat alles vraagt dus om meer kinderopvang, aldus ook Banis. ‘Een nieuw kabinet kan hier echt niet omheen. Er moeten meer mensen aan de slag en de kinderopvang moet dat mogelijk maken. Anders kunnen we onze welvaart niet behouden. Punt uit.’
Brandbrief kinderopvangorganisaties
Toch is er sprake van een groot probleem. Nu al zijn de personele tekorten in de kinderopvang groot. In een recente brandbrief trokken de bestuurders van 125 kinderopvangorganisaties nog maar weer eens aan de bel. Hoezo dan op termijn naar gratis opvang voor alle kinderen van 0-13 jaar? Daar zijn toch simpelweg de mensen niet voor?
Voor een afgewogen antwoord op die vraag moet je concreet analyseren waar de groei zit, aldus Van Rozendaal. ‘Bij de groep van 0 tot 4-jarigen valt dat mee. De participatie vanaf 2 jaar is al rond de 90 procent. De grootste groei in de opvang zal komen te liggen bij de kinderen van 4 13 jaar, bij de bso dus. Hier liggen drie grote bronnen van arbeidspotentieel, aldus Van Rozendaal. ’De huidige medewerkers in de bso, medewerkers uit de sectoren sport, cultuur en techniek, en anders organiseren met het onderwijs samen.’
Betere banen bso
Om met dat eerste te beginnen: de tekorten in de opvang en het onderwijs zijn twee kanten van dezelfde medaille. ‘Dat moeten we dus in gezamenlijkheid oplossen. We moeten voorkomen dat de ene sector de andere gaat beconcurreren, zeker nu er al heel veel geld naar het onderwijs gaat.’
Dan de huidige medewerkers in de bso. ‘Zij hebben vaak kleine contractjes en lastige werktijden. Dus moet je op zoek naar brede arrangementen waarin ook flexibele onderwijstijden een rol spelen. Als je de bso-banen combineert met die van onderwijsbegeleider, dan kun je normale arbeidscontracten gaan aanbieden voor zeg 32 uur, en dan is de uitstroom naar andere sectoren veel minder. En die uitstroom is nu nog echt heel hoog.’
Lees ook: Zo kun je toch iets doen aan het personeelstekort
Tot slot de medewerkers uit andere sectoren. ‘Een algemeen toegangsrecht voor de bso maakt rijke dagarrangementen mogelijk waar de bso zich kan omvormen tot bto (brede talentontwikkeling). Recent onderzoek wijst uit dat veel kunstenaars naast hun vrije werk graag een baan van drie dagen zouden hebben die een relatie heeft met hun vak. Als de bso zich omvormt tot bto willen veel van deze mensen graag instromen. Eenzelfde problematiek kent de sportsector waar jonge afgestudeerden na een paar jaar naar andere sectoren vertrekken omdat ze onvoldoende substantiële aanstellingen krijgen.’
Wereldkampioen hokjesdenken
Van Rozendaal pleit daarom voor de instelling van een Taskforce Deltaplan Arbeidsmarkt Kinderopvang-Onderwijs. ‘Die moet concrete analyses maken, andere sectoren erbij betrekken en zinvolle maatregelen uitwerken. Zonder gratis kinderopvang krijgt de bv Nederland nooit genoeg mensen genoeg aan het werk.’
Dit alles is nog wel onontgonnen terrein, voegt Patrick Banis toe. ‘Dat komt omdat we in Nederland wereldkampioen hokjesdenken zijn. Kinderopvang, onderwijs, jeugdzorg, welzijn, het zijn allemaal gescheiden werelden, terwijl je dat veel meer gelijk op kunt laten lopen, ook in het onderwijs. Als we op mbo-niveau alleen maar opleiden tot onderwijsassistent of tot pedagogisch medewerker, ben je als je niet uitkijkt aan het opleiden voor de wereld van gisteren.’ Ga dus breder voor beide sectoren opleiden, dat kan.’
Het is tijd voor actie, want de urgentie wordt de komende jaren alleen maar groter. ‘We staan zoals gezegd aan het begin van nog veel grotere personeelstekorten. Dat is geen doemdenken, dat kun je gewoon uitrekenen. Die discussie wordt bijna nergens gevoerd en dat moet wel gebeuren. Er zijn geen gemakkelijke oplossingen maar er zijn wel strategische besluiten nodig, anders zijn de problemen straks nog veel groter. Een mooie opgave voor een nieuw kabinet dus.’
Lees ook: ‘Opvang voor alle kinderen is eigenlijk in het landsbelang’
