Commentaar Vrouwenpartij: nog steeds is er geen effectieve algemene methode gevonden om grensoverschrijdend gedrag op het werk te stoppen. ‘MeToo’ is vooral gefocust op het verleden.
Wij zien onze Vrouwenpartij oplossing ‘WijSamen’ niet terug in artikelen of commentaren, ondanks dat ‘WijSamen’ de meest logische aanpak is en bovendien universeel inzetbaar en toepasbaar.
Eerst de inclusieve oplossingen van ‘WijSamen’:
Het scala aan oplossingen, dat ‘WijSamen’ biedt voor de uitvoeringsproblemen genoemd in onderstaand artikel van de Volkskrant op een rijtje:
– het slachtoffer staat er niet meer alleen voor; hoeft zich daarom niet terug te trekken in eenzaamheid, zich onzichtbaar te maken, te vertrekken (zij wordt gehoord, en belangrijk: zonder mannen)
– machtsongelijkheid wordt door ‘WijSamen’ opgeheven en machtsmisbruik sterk bemoeilijkt
– de groep vrouwen van ‘WijSamen’ is in feite de vertrouwenspersoon en kan als de vertrouwenspersoon optreden die de nieuwe wetsregel vereist (gratis en hoogst efficient)
– de ‘WijSamen’ groep kan, in tegenstelling tot de huidige vertrouwenspersoon, wel effectief actie ondernemen naar besturen en leidinggevenden
– het idee van kwaad tot erger en van escalatie kan met ‘WijSamen’ worden voorkomen of in de kiem gesmoord
– ‘WijSamen’ verzorgt automatisch een gedetailleerd onderzoeksrapport waardoor de gehele te volgen procedure niet onnodig lang hoeft te duren (gebruikelijk is in zulke gevallen dat eerst het doen van (langdurig) onderzoek noodzakelijk is) terwijl er met ‘WijSamen’ direct een gedetailleerd verslag kan worden overhandigd en op basis daarvan opgetreden
– het slachtoffer kan anoniem rapporteren en hoeft de dader niet aan te spreken; zijzelf kan anoniem blijven als zij dat wil (ook anoniem voor de vrouwen van ‘WijSamen’)
– alle vrouwen worden up-to-date gehouden van al het grensoverschrijdend gedrag binnen het bedrijf, instituut, vereniging etc. zodra de app door hen geopend wordt
– alle vrouwen kunnen elkaar voor elke nieuwe dader waarschuwen en elkaar beschermen
– leidinggevenden, het bestuur, kan tijdig ingrijpen en vrijwel alles in relatieve stilte afhandelen
– ‘WijSamen’ is ook een effectief instrument dat logischerwijs veel grensoverschrijdend gedrag kan voorkomen
– Het gebruik van ‘WijSamen’ kan vrouwen uitnodigen om in een veilige omgeving te komen werken: ‘Vrouwen zijn hier veilig met WijSamen’, ‘Wij werken met WijSamen’
– ‘WijSamen’ is een instrument waarmee je je als bedrijf of instantie, met de waarde vrouwvriendelijk, kunt profileren.
Wij hebben het idee en artikel van ‘WijSamen’ uitgebreid en aangevuld met relevante informatie van de afgelopen maanden:
Menselijke Veiligheid voor Iedereen*: praktisch instrument om de veiligheid van vrouwen (en kinderen) te waarborgen
Introductie
De ‘MeToo’ beweging breidde zich, vanaf oktober 2017, over de hele wereld uit. Het werd een krachtig spreekkanaal voor seksueel belaagde en mishandelde vrouwen, waardoor zij gehoord en serieus genomen moesten worden. Het keerde de trend van onveiligheid naar meer veiligheid voor vrouwen in veel landen. De praktische organisatie om vrouwen effectief te beschermen is echter nog steeds gebrekkig in instrumentatie.
‘WijSamen’, praktisch instrument om de MeToo beweging optimaal te organiseren
Een instrument om misbruik in organisaties te voorkomen is een gewenste en urgente behoefte bij veel groepen vrouwen. Een acute vraag is hoe groepen vrouwen in elk type organisatie te beschermen? Onze Vrouwenpartij heeft een idee ontwikkeld om dat te doen en geven het de naam ‘WijSamen’.
De ‘MeToo’ beweging heeft vrouwen een stem gegeven. Maar de instrumenten om misbruik en lastigvallen nu en in de toekomst te voorkomen, ontbreken of zijn onderontwikkeld en te weinig effectief. Instellingen zijn voornamelijk gericht op het melden van misbruik uit het verleden.
Het instrument ‘WijSamen’
Het idee is als volgt:
bescherming kan worden gegarandeerd met behulp van het computerprogramma Slack. Slack is een gratis programma / app waarmee een groep kan worden aangemaakt en waar vervolgens leden kunnen worden uitgenodigd om deel te nemen en te reageren. Een groep vrouwen in welke organisatie dan ook, kan zonder belemmeringen een ‘MeToo’ groep in Slack starten.
Werkwijze:
de gratis app Slack is georganiseerd via kanalen / onderwerpen. De ‘MeToo’ groep opent in Slack een account waar alle vrouwelijke leden uit de organisatie een grensoverschrijdend verhaal kunnen melden. Elk verhaal is verbonden aan een persoon met grensoverschrijdend gedrag en voor die persoon wordt een kanaal geopend met zijn of haar naam. Elk rapport / verhaal op het kanaal wordt gedateerd, plaats van misbruik toegevoegd, getuigen vermeld, gecategoriseerd naar soort misbruik: (scheld)woorden of pesten, bedreigen of vernederen, uitsluiting, aanraken, en verdergaand gedrag inclusief details aangaande het misbruik. Wanneer dezelfde persoon zich herhaalt, wordt dit wederom gedetailleerd gerapporteerd op zijn / haar kanaal. Per soort grensoverschrijdend gedrag kan besloten worden welke frequentie aanleiding is om te rapporteren aan leidinggevenden.
Belangrijke punten die in ogenschouw kunnen worden genomen :
– Vrouwelijke leden in de groep zullen de identiteit van de daders kennen en kunnen zo gewaarschuwd en op hun hoede zijn, zij kunnen elkaar helpen om onveilige plaatsen en kansen op misbruik te vermijden of er niet meer alleen te hoeven werken;
– De overtreders en daders zelf hebben geen toegang tot de groeps-app omdat ze geen lid kunnen worden vanwege gebrek aan een verhaal;
– Daders die zich herhalen, kunnen gerapporteerd worden aan de vertrouwenspersoon / leidinggevende op basis van de frequentie en ernst van hun grensoverschrijdend gedrag. Leidinggevenden zullen alle details hebben en zij kunnen beslissen welke gevolgen van toepassing zijn voor de gerapporteerde persoon;
– Leidinggevenden dienen te handelen op basis van het rapport, aangezien media-aandacht na niet-handelen ernstige gevolgen kan hebben;
– Leidinggevenden hebben relevante opties om uit te kiezen, zoals waarschuwing, boete, vrijwillige vervanging, of overplaatsing, pensioen of ontslag, die allemaal op een relatief stille manier kunnen worden afgehandeld en weinig verstoring hoeven te geven in de huidige organisatie. Alleen in het geval van betrokkenheid van politie en justitie kan een ernstige verstoring geven;
– Bestuur en leidinggevenden kunnen iedereen werkzaam bij het bedrijf informeren over het in gebruik nemen van de ‘WijSamen’ app. Of er voor kiezen alleen alle vrouwen in het bedrijf te informeren.
Anonimiteit is de subtiele sleutel tot succes
Een zeer belangrijk aspect van dit instrument is gewaarborgde anonimiteit voor de betrokken vrouwen. Nog steeds zijn de meeste vrouwen zeer terughoudend om misbruik te melden, zelfs na 20 jaar of langer. Het antwoord op de vraag: ‘waarom heeft u het niet eerder gemeld?’ is eenvoudig. Zelden wil een mishandelde vrouw dat anderen, familie, vrienden, collega’s en onbekenden weten dat ze mishandeld of misbruikt is. Een mishandelde of misbruikte vrouw kan als een dier gebrandmerkt worden voor de rest van haar leven. ‘WijSamen’ kan de anonimiteit van alle betrokken vrouwen waarborgen, omdat persoonlijke informatie mbt de slachtoffers zelden nodig is bij het rapporteren aan de leidinggevenden.
N.B. Elke vrouw die naar voren komt om een (ernstige) dader te ontmaskeren, is een held die hoog moet worden gerespecteerd, omdat ze een deel van haar toekomst in de waagschaal legt, om andere mishandelde vrouwen te laten weten dat ze niet alleen zijn in hun ervaringen.
‘WijSamen’ is toepasbaar bij elke organisatie waar een groep vrouwen werkt of deelneemt
‘WijSamen’ kan worden gebruikt in elke organisatie waar vrouwen wonen, werken of deelnemen. Overheid, instellingen, universiteiten en scholen, bedrijven, een groep van bedrijven op een bedrijventerrein, discotheken, media, sportclubs, tv en kunst zijn voorbeelden waar machtsongelijkheid, machtsmisbruik en pestgedrag kan voorkomen.
Ook toepasbaar bij elke organisatie waar kinderen spelen en leren
Pesten en intimideren zijn ernstige overtredingen bij kinderen. Het kan een kind voor het leven tekenen en ernstige gevolgen hebben voor de toekomst. Ook hier kan ‘WijSamen’ effectief worden ingezet in het kader van gepeste en geïntimideerde kinderen. Een school kan het gemakkelijk aanpassen als een monitoring- en rapportage-instrument waarbij ook in dit geval de anonimiteit van het kind wordt beschermd. Ouders zullen meer geneigd zijn om maatregelen te nemen wanneer het een officieel instrument en systeem is waarbij twijfel sterk wordt verminderd.
N.B. de Vrouwenpartij is van mening dat beschermende maatregelen, zoals een microfoon onder de kleding die met 1 druk aangaat en uitzendt, door het werk gratis aan alle vrouwen die dat willen, ter beschikking dient te worden gesteld. Het is de verantwoordelijkheid van elke instantie om vrouwen optimaal te beschermen.
* ‘Menselijke vrijheid voor iedereen’ (Human Security for All – HS4A) is een actueel thema van de Verenigde Naties (VN), dat wij hebben overgenomen in de titel van ons artikel. https://www.un.org/humansecurity/
Doorgeven
Bent u het eens met dit artikel van de Vrouwenpartij en vindt u het een belangrijk onderwerp om door te geven, stuur onze oplossing dan door naar geïnteresseerden en belanghebbenden, naar politieke partijen, naar instanties die hier mee te maken hebben, naar de media of zet het op Facebook en/of Instagram.
Lees hier en hieronder het artikel: Hoe om te gaan met grensoverschrijdend gedrag op het werk?
Bron: Volkskrant.nl
Enith Vlooswijk
16 januari 2023
Hoe om te gaan met grensoverschrijdend gedrag op het werk?
Een hand die al te makkelijk op een schouder belandt, vervelende opmerkingen over huidskleur of geaardheid, of afgeblaft worden door een horkerige baas: grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer kent vele vormen. Hoe kun je daar als werknemer het beste op reageren?
Volgens de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden van 2021 zegt 13 procent van de Nederlandse werknemers te kampen met grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Verschillende dramatische voorbeelden – woede-uitbarstingen bij De Wereld Draait Door, seksuele intimidatie bij The Voice of Holland, dickpics bij Ajax – haalden het afgelopen jaar het nieuws. Meestal gaat het echter om gedrag dat minder stof doet opwaaien, maar niettemin serieuze gevolgen kan hebben, zegt Ivana Vranjes, onderzoeker aan Tilburg University.
‘Bij grensoverschrijdend gedrag dachten mensen in het verleden aan directe agressie en aanranding, maar kleinere handelingen als voortdurende uitsluiting, geen acht slaan op wat iemand zegt of iemands kansen beperken op het werk kan na verloop van tijd ook leiden tot depressie, angst, ziekte en overspanning.’
‘Toxisch leiderschap’
De kans op deze situaties is groter wanneer er sprake is van ‘toxisch leiderschap’, zegt Vranjes. Wanneer een klein aantal personen veel macht heeft over anderen, de werkdruk hoog is en de competitie groot geeft dit meer ruimte aan machtsmisbruik en wangedrag. Ook onduidelijkheid omtrent ieders rol op de werkvloer kan leiden tot conflicten.
Hoewel grensoverschrijdend gedrag lang niet altijd een bewuste keuze is van de overtreder, is het zaak om hem of haar wel zo snel mogelijk te corrigeren, voordat het gedrag ingesleten raakt. ‘Vaak hebben daders aanvankelijk geen erg in wat ze doen. Als ze niet worden teruggefloten, is er geen reden om er niet mee door te gaan, waardoor de situatie kan escaleren’, zegt Vranjes.
Grenzen aangeven, bijvoorbeeld door iemand met een luchtig grapje tot de orde te roepen, werkt vaak goed, maar niet iedereen is daartoe in staat. ‘Bijvoorbeeld omdat je perplex staat of iets je echt emotioneel heeft geraakt’, zegt Vranjes. ‘Dan is het beter om iemand op een later moment, als je weer rustig bent, aan te spreken op het gedrag. Iemand aanvallend aanspreken is vaak niet zinvol, omdat diegene dan geneigd zal zijn zich te verdedigen. De boodschap komt dan niet aan en de kans op escalatie is groter.’
‘Oppermachtig’
Aangezien grensoverschrijdend gedrag vaak voortkomt uit machtsongelijkheid, is het lang niet altijd makkelijk om iemand van repliek te dienen. En wat te doen als die hork van een baas je hardop uitlacht? Verzet kan de situatie zelfs verergeren, weet onderzoeker Kim Loyens van de Universiteit Utrecht. ‘Mensen kunnen zich oppermachtig voelen. Je verzet komt dan als een boemerang naar je terug. Ik huiver ervoor als bedrijven alleen investeren in persoonlijke weerbaarheid. Het signaal is dan: je moet er maar tegen kunnen, ga maar werken aan jezelf. Het is belangrijk om ook in te zetten op active bystander-trainingen en het bredere integriteitsbeleid.’
Als praten met de dader niet helpt of niet mogelijk is, kun je in veel bedrijven aankloppen bij een vertrouwenspersoon. Die lost niets op en is ook geen bemiddelaar, waarschuwt Inge te Brake, voorzitter van de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen. Wel bieden vertrouwenspersonen een luisterend oor en kunnen zij goed advies geven.
‘Hoe eerder je op een vertrouwenspersoon afstapt, hoe beter’, zegt Te Brake. ‘De vertrouwenspersoon overziet de sociale structuur van een bedrijf en vertelt over de mogelijke consequenties van verschillende acties. Je kunt met een leidinggevende spreken, met collega’s praten, een mediator zoeken, melding doen. Maar hoe hoger je op de escalatieladder gaat zitten, des te groter is de kans op escalatie.’
Tijdig ingrijpen
Escalatie is vaak niet nodig wanneer leidinggevenden op tijd ingrijpen. Helaas weten ook zij zich vaak geen raad met de situatie. ‘Veel kwesties zijn geen halszaken, maar gaan over pestgedrag en uitsluiting, bijvoorbeeld door iemand telkens niet uit te nodigen voor het koffiemoment’, zegt Te Brake. ‘Door op tijd met mensen om de tafel te gaan zitten, kan zoiets veel eerder worden opgelost.’
Uit angst om zelf die verantwoordelijkheid te nemen, stellen leidinggevenden vaak een onderzoek in naar de situatie. Doodzonde, vindt Te Brake, omdat dit meestal onnodig is en dit onherroepelijk leidt tot escalatie. ‘Ongewenste omgangsvormen zijn er altijd. Dat is geen schande, als je er maar niet van wegkijkt. Veel leidinggevenden weten niet dat ook zij voor advies naar de vertrouwenspersoon kunnen stappen.’
Niet elk bedrijf heeft een vertrouwenspersoon in dienst en niet alle leidinggevenden nemen hun plicht om te zorgen voor een veilige werksfeer even serieus. Probeer in dat geval steun te vinden bij collega’s en zonder je zeker niet af, raadt Vranjes aan. ‘Bij grensoverschrijdend gedrag krijgen veel mensen de neiging zich terug te trekken en te isoleren van de groep. Ze gaan minder participeren in gezamenlijke activiteiten, maken zich onzichtbaar. Dat is een valkuil, omdat collega’s zo eerder negatief over je gaan denken en jouw kant van het verhaal niet zien.’
Door je persoonlijke netwerk uit te breiden, versterk je je positie juist en zijn collega’s eerder geneigd om voor je op te komen, bevestigt ook Loyens. Dat geldt trouwens ook voor mensen die onmisbaar zijn: werken aan je vaardigheden is niet alleen een investering in je carrière, maar ook in je sociale positie op de werkvloer.
Vertrouwenspersoon verplicht
Volgens de LVV heeft ongeveer de helft van de Nederlandse bedrijven een vertrouwenspersoon in dienst. Als een voorgestelde wijziging van de Arbeidsomstandighedenwet doorgaat, komt hier snel verandering in. De wijziging, geopperd door Tweede kamerlid Senna Maatoug, verplicht werkgevers minimaal één werknemer aan te wijzen als vertrouwenspersoon. Is dat niet mogelijk, dan moeten externen die rol vervullen. Een vertrouwenspersoon begeleidt werknemers met klachten over de omgang met anderen, geeft advies en verwijst indien nodig door naar hulpverleners, bemiddelaars of andere experts. Ook geeft hij of zij de leidinggevenden feedback over de werkveiligheid binnen het bedrijf. De Tweede Kamer behandelt het voorstel eind januari.
