Commentaar Vrouwenpartij: “Ondanks de cruciale rol die de belastingdienst speelt is zij politiek jarenlang verwaarloosd.” En zo zitten wij met de gebakken peren! Echter wel met 1 uitzondering: de vermaledijde verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor ZZPers zal tot 2027 uitgesteld moeten worden.
De hoop is dat de computerproblemen van de belastingdienst voor het grootste deel opgelost zullen zijn in 2026, echter wel met een hoop mitsen.
Een greep uit de oplossingen van de Vrouwenpartij
Het is duidelijk dat veel ministeries hun taak niet aankunnen. Bij welk ministerie loopt het niet in het honderd? Waar zijn er geen wachtlijsten? Onoplosbare problemen zijn geen uitzondering. Kortom, organisatie is een probleemgebied dat met de huidige inzichten en aanpak niet veranderd kan worden. De fundamenten voldoen niet meer aan onze tijd, ons tijdsgewricht. De veranderingen in de samenleving gaan te snel voor de politiek. Het computersysteem van de belastingdienst is een prima voorbeeld. Zwaar verouderde systemen, waarvoor in 2026 de ondersteuning vervalt. Een goede reden om alles over een andere boeg te gooien, waar de Vrouwenpartij voorzetjes voor kan geven.
Vereenvoudiging van organisatie
De alsmaar toenemende complexiteit in de ministeriële organisaties is gestoeld op het principe dat elk probleem moet worden opgelost met het dichttimmeren van elke maas met nieuwe regels en procedures. Het gevolg is dat weinigen het geheel nog kunnen overzien en tegenstrijdigheden binnen de regels toenemen met alle gevolgen van dien.
Deze aanpak is desastreus qua tijd en mankracht, waardoor alles vertraagt en de dagelijkse gang van zaken zelfs kan vastlopen.
De logische oplossing ligt uiteraard bij het principe van eenvoud dat enorme besparingen kan opleveren in tijd en kosten.
Eenvoud kan alleen floreren op basis van vertrouwen. Onder wantrouwen is een voortdurende toename van complexiteit niet te stoppen.
Vertrouwen brengt automatisch de menselijke maat terug. Eenvoud en vertrouwen is een gouden combinatie, die veel positieve waarden terug kan brengen in onze samenleving. Nu worden we gegijzeld door de 5% fouten mensen waartegen al die regels en procedures nodig zijn. De 95% neutrale en goede mensen bevrijden uit die gijzeling kan door eenvoud en vertrouwen als basis te kiezen van onze organisaties. De 5% foute mensen kan je ook op andere manieren in toom houden. De besparingen die dat oplevert zullen immens zijn en staan in geen verhouding tot wat je mogelijk aan die 5% kwijt raakt.
Vereenvoudiging van informatiesystemen
Nemen we eenvoud als basisprincipe van organisatie dan kunnen de informatiesystemen van de ministeries die verantwoordelijk zijn voor de complexe problemen als de toeslagenaffaire, fundamenteel vereenvoudigd worden. Nu kunnen wij als burger in tientallen computersystemen terecht komen. Al die systemen zijn om zovele redenen, zoals privacy regels, niet met elkaar gekoppeld en kan informatie niet uitgewisseld worden.
Wij als Vrouwenpartij hebben een eenvoudige oplossing: datareductie. Want waarom moeten jouw gegevens als je naam, adres, plaats, geslacht, geboortedatum, gironummer etc in elk computersysteem en bestand staan? Waarom kan niet alles op 1 centrale plaats, bij je DigiD, verzameld worden? Hoeveel tijd bespaart zoiets? Kan het de afhandeling van zaken niet enorm versnellen? Hoeveel fouten voorkom je daarmee?
En vergeet niet de Vrouwenpartij doet niet aan ‘kanniet’ of ‘jamaar’ en vergeet niet dat alles beter is dan nu. Groeiende complexiteit is geen antwoord.
‘Ja maar veiligheid dan?’ Hoezo veiligheid? Banken hebben en houden hun veiligheid al vele tientallen jaren op orde. Complexiteit maakt onveilig, niet eenvoud.
Universeel Basisinkomen
Ons stokpaardje ‘basisinkomen voor iedereen’ is ook een vorm van datareductie in de vorm van regel- en proceduredeductie. Een toonbeeld van eenvoud en vertrouwen. En hoe snel is dat uitvoerbaar? Geen ingewikkelde computerprogramma’s en systemen voor nodig, alleen een DigiD met een gironummer.
Lees hier het hele artikel: Ict-problemen bij de Belastingdienst maken kabinetsbeleid onuitvoerbaar
Ict-problemen bij de Belastingdienst maken kabinetsbeleid onuitvoerbaar
Bron: NRC.nl
Derk Stokmans & Stefan Vermeulen
21 februari 2023
De top van het kabinet zag afgelopen zomer al dat ict-problemen bij de Belastingdienst een deel van de coalitieplannen niet uitvoerbaar maken. Verantwoordelijk staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit, CDA) kreeg daarom van onder anderen premier Rutte het advies de fractievoorzitters in de Tweede Kamer te bellen. Het zou „behulpzaam” zijn „hen te informeren over bestaande beperkingen”.
Dat blijkt uit een nota die Van Rij maandag met de Tweede Kamer heeft gedeeld, als bijlage bij een Kamerbrief in reactie op onthullingen van NRC over de problemen bij de Belastingdienst. De politieke speelruimte om fiscaal beleid te voeren voor grote thema’s als de energietransitie of bevordering van gelijke kansen, blijkt ernstig beperkt.
Met name zes coalitieplannen op het gebied van de inkomstenbelasting bleken afgelopen zomer onuitvoerbaar. Voor onder meer de invoering van twee aparte belastingschijven in box 2 en afschaffing van de fiscale oudedagsreserve was „niet voldoende ruimte”, omdat de modernisering van verouderde ict-systemen alle aandacht en capaciteit opslokt.
‘Geen ruimte in het portfolio’
Ook voor de compensatie van mensen die geen bezwaar maakten tegen de heffing over hun vermogen in box 3 – een belasting die de Hoge Raad als onrechtmatig bestempelde – was op korte termijn „geen ruimte in het portfolio”. Invoering van een wet die leningen door ondernemers bij hun eigen bedrijf moet inperken, bleek eveneens problematisch.
De Belastingdienst kan bovendien pas op zijn vroegst in 2026 beginnen aan de voorbereidingen voor een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers – ook een plan uit het coalitieakkoord. Wegens personeelskrapte moet eerst de invoering van een nieuwe rendementsheffing in box 3 zijn afgerond.
Een woordvoerder van Van Rij kon dinsdag nog niet zeggen of de gewenste telefoontjes met de fractievoorzitters hebben plaatsgevonden, en wat daaruit kwam.
Uit de brief van de staatssecretaris bleek maandag al dat de ict-problemen bij de Belastingdienst deze kabinetsperiode geen nieuwe beleidswijzigingen meer mogelijk maken. Eerst moeten de problemen met verouderde ict-systemen zijn opgelost, schreef de staatssecretaris, zodat „de continuïteit geborgd is en blijft”.
NRC schreef vorige week dat de jaarlijkse inning van zo’n 170 miljard euro binnen drie jaar in gevaar komt, doordat cruciale computersystemen na 2026 niet meer technisch worden ondersteund.
Tweehonderd projecten
Om de sterk verouderde ict aan te pakken, heeft het kabinet nu voor het eerst een meerjarenplan opgesteld. De komende vijf jaar voert de Belastingdienst meer dan tweehonderd vernieuwingsprojecten uit. Daaronder zijn de invoering van een nieuwe rendementsheffing in box 3, „uitfaseren” van systemen die op oude programmeertalen draaien, en digitalisering van sommige aangifteprocessen.
Uit het plan blijkt ook dat bepaalde langslepende projecten opnieuw vertraging hebben opgelopen. Zo moet de nieuwe box 3-heffing volgens het kabinet „vanaf 2026” ingevoerd zijn, maar zijn de hiervoor benodigde systemen mogelijk pas eind dat jaar klaar. De invoering werd eerder al met een jaar uitgesteld, wat de schatkist volgens interne stukken zeker 385 miljoen euro heeft gekost.
Vernieuwing van het ict-systeem voor de omzetbelasting duurt volgens de nieuwe planning tot eind 2027. Eerder was het de bedoeling dit systeem vóór 2026 te vervangen. Het kampt al zeker vijf jaar met „urgente continuïteitsrisico’s”, terwijl de Belastingdienst er jaarlijks 77 miljard euro mee ophaalt. Dat is 20 procent van de totale rijksinkomsten. Door de vertraging zijn de komende vijf jaar vrijwel geen wijzigingen in de btw-wetgeving mogelijk, zo staat in de stukken.
Ook voor een aantal andere ict-projecten heeft de Belastingdienst nog jaren de tijd nodig. Het project Begrijpelijke Brieven, dat eraan moet bijdragen dat „burgers of bedrijven minder snel onbewust fouten maken” en dus minder vaak de Belastingtelefoon bellen, duurt volgens planning tot eind 2026. Een ander project, dat ertoe moet leiden dat alle onderdelen van de dienst voldoen aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG), moet eind 2027 klaar zijn. De voorzieningen die het verbieden van contante betalingen boven de 3.000 euro mogelijk moeten maken, zijn op zijn vroegst eind 2024 klaar.
Medewerkers vervangen
Het is wel de bedoeling dat in 2026 „het overgrote deel van het achterstallig onderhoud” is opgelost, schrijft Van Rij aan de Kamer. Maar of dat lukt is volgens hem afhankelijk van „veel factoren”, waaronder de beschikbaarheid van voldoende ict-personeel. Op de ict-afdeling moet volgens hem de komende jaren 30 procent van de medewerkers vervangen worden. Van Rij spreekt van „een substantiële wervingsinspanning in een structureel krappe arbeidsmarkt”.
De Tweede Kamer krijgt dinsdag in een briefing meer te horen over de ict-problemen bij de Belastingdienst.
De staat van de belastingdienst
Zonder Belastingdienst is er geen overheid. Geld is de brandstof voor het landsbestuur, en het is de Belastingdienst die elk jaar weer honderden miljarden euro’s ophaalt voor de bouw van wegen, het financieren van het onderwijs, de kinderopvang, uitkeringen en nog talloze andere voorzieningen.
Ondanks de cruciale rol die de dienst speelt is zij politiek jarenlang verwaarloosd. In een serie artikelen onderzoekt NRC de gevolgen daarvan, hoe het zover kwam en in welke staat de Belastingdienst nu is. En hoe moet de dienst verder na het Toeslagenschandaal? Lees alle artikelen over de staat van de Belastingdienst.
