Commentaar Vrouwenpartij: in vroeger tijden draaide ons leven voornamelijk om overleven: genoeg te eten voor je gezin en een dak boven je hoofd. Kleding werd doorgegeven en versteld en hergebruikt. Luxe was een zeldzaamheid.
De hippies van de 60-er jaren brachten daar verandering in met hun protestuitingen van lange haren, kleurrijke kleding en bevrijdende muziek. Hun visie was: de oude samenleving, het establishment, op de schop en een nieuwe samenleving op basis van ‘love, peace and happiness’. Hun vernieuwende idealen gingen de hele wereld over en ontwikkelden zich, voor wie het wil zien met golfbewegingen, maar naadloos door tot in ons huidig tijdsgewricht.
Er zijn 2 essentiële transformaties die ten grondslag liggen aan de huidige veranderingen in onze samenleving, waarvan 1 persoonsgezinnen een uiting zijn.
Van vorm naar inhoud
De eerste transformatie is die van vorm naar inhoud. Van kwantiteit naar kwaliteit. Van kwantiteit in ons leven op een basis van geld, naar kwaliteit van leven op een basis van universele waarden.
Gezien de opkomst van de VVD sinds de 70-er jaren hebben veel mensen gedacht dat zij ook zouden kunnen meedelen in de groeiende rijkdom van en in ons land. De VVD was traditioneel de partij van de middenstand, maar profileerde zich, naar Amerikaans voorbeeld, onder Wiegel tot volkspartij: wij komen op voor iedereen! De laatste 14 jaar Rutte hebben echter aangetoond dat de VVD zich altijd voornamelijk is blijven inzetten voor de belangen van de rijken en bemiddelden onder ons. De PvdA, het CDA* en GroenLinks raakten in die tijd echter de weg kwijt van hun identiteit en waren geen aanspreekbaar alternatief meer. D’66 bleef een geschikt alternatief, maar was te rationeel om voldoende haar hart te tonen en te laten voelen aan de gewone zwevende burger.
Nu zijn we aangekomen op een punt dat het vertrouwen in de regering Rutte op een voorheen ondenkbaar dieptepunt is aangeland, is het idee dat de politiek ons kan helpen en bijstaan in moeilijke tijden gelogenstraft. We zijn door politiek en overheid in de steek gelaten en zijn nu op onszelf aangewezen, is het alom aanwezige gevoel. De toekomst ligt logischerwijs bij samen, via samenwerking onze samenleving vorm te gaan geven. In plaats dat de samenleving gefocust blijft op kwantiteit en geld, maakt die samenleving plaats voor een samenleving gefocust op waarden als medemenselijkheid, gelijkheid en samenwerken.
Vertaald naar de praktijk: kwantiteit in werk maakt plaats voor het hogere goed van kwaliteit in een baan. Plezier in werk wordt belangrijker dan geld verdienen in een slavenbaan.
Een belangrijke noodzakelijke omslag: het absolutisme van werk is alleen werk als het in een baan is, wordt ingeruild voor de gelijkstelling van alle werk: alle werk is werk, alle werk buiten een baan wordt gelijkgesteld aan werk in een baan. Ook het werk in een gezin is werk, ook vrijwilligerswerk is werk, ook ouderenzorg is werk, ook in coöperatieve projecten werken is werk.
De waarden oplossing van de Vrouwenpartij, een universeel basisinkomen, is in een wereld van waarden een eenvoudige logica. Iedereen heeft, ongeacht afkomst, intelligentie, opleiding, cultuur, omstandigheden, het gelijke recht op een rechtvaardig en evenwaardig bestaan. Een universeel basisinkomen is gezien de trends in onze samenleving onvoorkoombaar en de uitkomst voor 1 persoonsgezinnen.
Van uiterlijk naar innerlijk
De tweede transformatie is die van uiterlijk naar innerlijk. Ons uiterlijk is waar we ons op beoordeeld voelen. Hoe knap zij we, hoe verzorgd, hoe zijn we gekleed, in welk soort huis wonen we, in welke auto rijden we, hoe vaak gaan we op vakantie, hoe hoog staan we op de ladder. Maar ook: hoe gedragen we ons, uit welke familie komen we, met wie zijn we getrouwd, hoeveel kinderen van welke leeftijd hebben we, waar werken we en wie zijn onze vrienden en kennissen? De lijst van zaken en dingen waarop we uiterlijk beoordeeld worden komt dichtbij eindeloos.
Ons hele leven horen we dat uiterlijk minder belangrijk is dan wie we zijn qua karakter en persoonlijkheid. Maar hoeveel tijd besteden we aan het verrijken van ons uiterlijk leven en hoeveel tijd en moeite besteden we aan het verbeteren van onszelf als persoon?
Er komt een tijd in ons leven dat we ons gaan afvragen of dit uiterlijke gedoe door kan gaan tot het einde van ons leven? Moeten we ons gaan toeleggen op geld en macht en minder op onze uiterlijke schoonheid en aantrekkelijkheid? Of bestaat er nog iets anders in het leven? Wat is er eigenlijk gebeurd met onze jeugdidealen? Of blijven er zo dadelijk alleen verhalen over als onze doelen zijn uitgeput? En wat moeten we als we ongewild ‘alleen’ achter blijven door allerlei soorten scheidingen? Waar moeten we naar toe met onszelf wordt een grote vraag.
De transformatie naar haar innerlijk
Tijd voor de belangrijkste transformatie in ons leven. De transformatie van het uiterlijk leven naar een innerlijk leven. De wereld is vol van zelfhulpboeken, van hulpcursussen en advies guru’s, maar kunnen ze leiden tot een betekenisvol leven met je zelf? Kunnen ze je bij de zin van je leven brengen en je veelbelovende innerlijk zelf?
Voor de Vrouwenpartij kan de transformatie van uiterlijk naar innerlijk alleen plaatsvinden door de focus op denken te vervangen door een focus op voelen en intuïtie. De afstand tussen denken en de werkelijkheid is onoverbrugbaar, terwijl voelen en intuïtie in de werkelijkheid zelf plaatsvinden. Iets aanvoelen heeft in het nu plaats, iets aanvoelen komen is contact hebben met de toekomst. Iets intuïtief weten is een direct weten, niet een weten op basis van nadenken, redenatie, intelligentie, bedenken, welke overigens een grote mate van onzekerheid meedragen. Iets voelen, aanvoelen of intuïtief weten kent die onzekerheid niet. ‘Fout’ aanvoelen is het gevolg van een foute interpretatie van het gevoel, het gevoel zelf is juist. Een foute interpretatie ontstaat door met name bevooroordeeldheid waardoor partijdigheid ontstaat of door ‘wishful thinking’ gevoelens.
De man heeft zich altijd gepositioneerd als superieur rationeel wezen en de vrouw met haar gevoel afgeschilderd als minderwaardig. De vrouw heeft dat oordeel geaccepteerd en heeft zich tov de man een minderwaardigheidsgevoel aangemeten. Door die instelling heeft gevoel en intuïtie zich niet kunnen ontwikkelen en waarmaken, ook al kent de vrouw het bewijs van haar kunnen in ontelbare gebeurtenissen.
Stel er wordt een vergelijkend onderzoek gedaan naar de betrouwbaarheid, efficiëntie en effectiviteit van resultaten van denken en resultaten van intuïtie in het kader van oplossingen voor maatschappelijke problemen, wie zal beter uit de test komen? De vrouwelijke oplossingen zullen praktischer zijn, compacter en directer, effectiever en in een veel kortere tijd realiseerbaar.
Onze toekomst ligt bij kwaliteit, toepassen van waarden en een essentiële herwaardering van de vrouwelijke intuïtie.
De belangrijkste redenen achter de groei van 1 persoonsgezinnen
De hoofdredenen van de groei van 1 persoonsgezinnen zijn de afnames van noodzaak en afhankelijkheid:
1. Een derde van de vrouwen kiest er voor geen kinderen te krijgen, waardoor de noodzaak om een traditioneel gezin te vormen vervalt.
2. Door de veelal hogere opleiding van de vrouw en de daarmee samengaande financiële zekerheid is de vrouw minder afhankelijk van de financiële steun van de man.
3. Door haar hogere opleiding is de vrouw ook op een meer evenwaardige positie met de man gekomen, waardoor hij zijn oude superieure positie moet opgeven, wat tot scheidingen kan leiden als hij daar niet toe in staat is.
4. De nieuwe zelfstandigheid en financiële onafhankelijkheid van de vrouw maakt dat de voornaamste reden en noodzaak, financiële afhankelijkheid, om voor een man te kiezen grotendeels vervalt. Belangrijk hierin is te beseffen dat de vrouw materieel afhankelijk is van de man en de man emotioneel afhankelijk is van de vrouw. Een vrouw kan goed zonder een man in huis leven, maar voor een man is een vrouw in huis essentieel.* het CDA traditioneel de partij voor het gezin, de hoeksteen van de samenleving, lijkt nu, omdat die hoeksteen aan het verdwijnen is, te hebben gekozen voor het boerengezin als hoeksteen van de maatschappij. Goede keuze want dat boerengezin blijft bestaan door het populaire ‘boer zoekt vrouw’.
Er zijn 2 essentiële transformaties die ten grondslag liggen aan de huidige veranderingen in onze samenleving, waarvan 1 persoonsgezinnen een uiting zijn.
Van vorm naar inhoud
De eerste transformatie is die van vorm naar inhoud. Van kwantiteit naar kwaliteit. Van kwantiteit in ons leven op een basis van geld, naar kwaliteit van leven op een basis van universele waarden.
Gezien de opkomst van de VVD sinds de 70-er jaren hebben veel mensen gedacht dat zij ook zouden kunnen meedelen in de groeiende rijkdom van en in ons land. De VVD was traditioneel de partij van de middenstand, maar profileerde zich, naar Amerikaans voorbeeld, onder Wiegel tot volkspartij: wij komen op voor iedereen! De laatste 14 jaar Rutte hebben echter aangetoond dat de VVD zich altijd voornamelijk is blijven inzetten voor de belangen van de rijken en bemiddelden onder ons. De PvdA, het CDA* en GroenLinks raakten in die tijd echter de weg kwijt van hun identiteit en waren geen aanspreekbaar alternatief meer. D’66 bleef een geschikt alternatief, maar was te rationeel om voldoende haar hart te tonen en te laten voelen aan de gewone zwevende burger.
Nu zijn we aangekomen op een punt dat het vertrouwen in de regering Rutte op een voorheen ondenkbaar dieptepunt is aangeland, is het idee dat de politiek ons kan helpen en bijstaan in moeilijke tijden gelogenstraft. We zijn door politiek en overheid in de steek gelaten en zijn nu op onszelf aangewezen, is het alom aanwezige gevoel. De toekomst ligt logischerwijs bij samen, via samenwerking onze samenleving vorm te gaan geven. In plaats dat de samenleving gefocust blijft op kwantiteit en geld, maakt die samenleving plaats voor een samenleving gefocust op waarden als medemenselijkheid, gelijkheid en samenwerken.
Vertaald naar de praktijk: kwantiteit in werk maakt plaats voor het hogere goed van kwaliteit in een baan. Plezier in werk wordt belangrijker dan geld verdienen in een slavenbaan.
Een belangrijke noodzakelijke omslag: het absolutisme van werk is alleen werk als het in een baan is, wordt ingeruild voor de gelijkstelling van alle werk: alle werk is werk, alle werk buiten een baan wordt gelijkgesteld aan werk in een baan. Ook het werk in een gezin is werk, ook vrijwilligerswerk is werk, ook ouderenzorg is werk, ook in coöperatieve projecten werken is werk.
De waarden oplossing van de Vrouwenpartij, een universeel basisinkomen, is in een wereld van waarden een eenvoudige logica. Iedereen heeft, ongeacht afkomst, intelligentie, opleiding, cultuur, omstandigheden, het gelijke recht op een rechtvaardig en evenwaardig bestaan. Een universeel basisinkomen is gezien de trends in onze samenleving onvoorkoombaar en de uitkomst voor 1 persoonsgezinnen.
Van uiterlijk naar innerlijk
De tweede transformatie is die van uiterlijk naar innerlijk. Ons uiterlijk is waar we ons op beoordeeld voelen. Hoe knap zij we, hoe verzorgd, hoe zijn we gekleed, in welk soort huis wonen we, in welke auto rijden we, hoe vaak gaan we op vakantie, hoe hoog staan we op de ladder. Maar ook: hoe gedragen we ons, uit welke familie komen we, met wie zijn we getrouwd, hoeveel kinderen van welke leeftijd hebben we, waar werken we en wie zijn onze vrienden en kennissen? De lijst van zaken en dingen waarop we uiterlijk beoordeeld worden komt dichtbij eindeloos.
Ons hele leven horen we dat uiterlijk minder belangrijk is dan wie we zijn qua karakter en persoonlijkheid. Maar hoeveel tijd besteden we aan het verrijken van ons uiterlijk leven en hoeveel tijd en moeite besteden we aan het verbeteren van onszelf als persoon?
Er komt een tijd in ons leven dat we ons gaan afvragen of dit uiterlijke gedoe door kan gaan tot het einde van ons leven? Moeten we ons gaan toeleggen op geld en macht en minder op onze uiterlijke schoonheid en aantrekkelijkheid? Of bestaat er nog iets anders in het leven? Wat is er eigenlijk gebeurd met onze jeugdidealen? Of blijven er zo dadelijk alleen verhalen over als onze doelen zijn uitgeput? En wat moeten we als we ongewild ‘alleen’ achter blijven door allerlei soorten scheidingen? Waar moeten we naar toe met onszelf wordt een grote vraag.
De transformatie naar haar innerlijk
Tijd voor de belangrijkste transformatie in ons leven. De transformatie van het uiterlijk leven naar een innerlijk leven. De wereld is vol van zelfhulpboeken, van hulpcursussen en advies guru’s, maar kunnen ze leiden tot een betekenisvol leven met je zelf? Kunnen ze je bij de zin van je leven brengen en je veelbelovende innerlijk zelf?
Voor de Vrouwenpartij kan de transformatie van uiterlijk naar innerlijk alleen plaatsvinden door de focus op denken te vervangen door een focus op voelen en intuïtie. De afstand tussen denken en de werkelijkheid is onoverbrugbaar, terwijl voelen en intuïtie in de werkelijkheid zelf plaatsvinden. Iets aanvoelen heeft in het nu plaats, iets aanvoelen komen is contact hebben met de toekomst. Iets intuïtief weten is een direct weten, niet een weten op basis van nadenken, redenatie, intelligentie, bedenken, welke overigens een grote mate van onzekerheid meedragen. Iets voelen, aanvoelen of intuïtief weten kent die onzekerheid niet. ‘Fout’ aanvoelen is het gevolg van een foute interpretatie van het gevoel, het gevoel zelf is juist. Een foute interpretatie ontstaat door met name bevooroordeeldheid waardoor partijdigheid ontstaat of door ‘wishful thinking’ gevoelens.
De man heeft zich altijd gepositioneerd als superieur rationeel wezen en de vrouw met haar gevoel afgeschilderd als minderwaardig. De vrouw heeft dat oordeel geaccepteerd en heeft zich tov de man een minderwaardigheidsgevoel aangemeten. Door die instelling heeft gevoel en intuïtie zich niet kunnen ontwikkelen en waarmaken, ook al kent de vrouw het bewijs van haar kunnen in ontelbare gebeurtenissen.
Stel er wordt een vergelijkend onderzoek gedaan naar de betrouwbaarheid, efficiëntie en effectiviteit van resultaten van denken en resultaten van intuïtie in het kader van oplossingen voor maatschappelijke problemen, wie zal beter uit de test komen? De vrouwelijke oplossingen zullen praktischer zijn, compacter en directer, effectiever en in een veel kortere tijd realiseerbaar.
Onze toekomst ligt bij kwaliteit, toepassen van waarden en een essentiële herwaardering van de vrouwelijke intuïtie.
De belangrijkste redenen achter de groei van 1 persoonsgezinnen
De hoofdredenen van de groei van 1 persoonsgezinnen zijn de afnames van noodzaak en afhankelijkheid:
1. Een derde van de vrouwen kiest er voor geen kinderen te krijgen, waardoor de noodzaak om een traditioneel gezin te vormen vervalt.
2. Door de veelal hogere opleiding van de vrouw en de daarmee samengaande financiële zekerheid is de vrouw minder afhankelijk van de financiële steun van de man.
3. Door haar hogere opleiding is de vrouw ook op een meer evenwaardige positie met de man gekomen, waardoor hij zijn oude superieure positie moet opgeven, wat tot scheidingen kan leiden als hij daar niet toe in staat is.
4. De nieuwe zelfstandigheid en financiële onafhankelijkheid van de vrouw maakt dat de voornaamste reden en noodzaak, financiële afhankelijkheid, om voor een man te kiezen grotendeels vervalt. Belangrijk hierin is te beseffen dat de vrouw materieel afhankelijk is van de man en de man emotioneel afhankelijk is van de vrouw. Een vrouw kan goed zonder een man in huis leven, maar voor een man is een vrouw in huis essentieel.* het CDA traditioneel de partij voor het gezin, de hoeksteen van de samenleving, lijkt nu, omdat die hoeksteen aan het verdwijnen is, te hebben gekozen voor het boerengezin als hoeksteen van de maatschappij. Goede keuze want dat boerengezin blijft bestaan door het populaire ‘boer zoekt vrouw’.
Lees hier het artikel: Nooit eerder woonden er zo veel mensen alleen in Nederland
Nooit eerder woonden er zo veel mensen alleen in Nederland
Bron: vn.nl
Annemiek Leclaire
6 juni 2023
‘Misschien weten we nog altijd veel te weinig over het dagelijkse leven en de geestelijke toestand van mensen die alleen leven,’ schrijft Daniel Schreiber in Alleen (2022).
De afgelopen 75 jaar heeft zich een fundamentele verschuiving in onze maatschappij voorgedaan. Sinds 1950 is het aantal mensen dat alleen woont vertienvoudigd, terwijl het totaal aantal Nederlanders nog niet eens is verdubbeld. Volgens het CBS leven in Nederland op dit moment 3.254.000 volwassenen alleen. Over 25 jaar wordt de helft van alle woningen bewoond door een niet-samenwonende eenverdiener of een alleenstaande ouder.
Door emancipatie, idealen van zelfverwerkelijking, toegenomen welvaart en vergrijzing is single zijn nu iets dat mensen meerdere keren in hun leven kan overkomen, op verschillende leeftijden. Zo stellen jongvolwassenen samenwonen en kinderen krijgen uit. Volgens het CBS woont in 2030 naar verwachting twintig procent van de Nederlanders tussen de 30 en de 35 jaar alleen.
Ook als er wel sprake is van een relatie, blijven veel volwassenen alleen wonen, zeker na scheidingen. Alleenstaande ouders of co-ouders die ‘latten’ moeten hun eigen huishoudens financieel en praktisch draaiend houden.
Het betreft een unieke situatie in de geschiedenis waarvan de implicaties op het individuele en gemeenschappelijke leven nog maar weinig zijn onderzocht. En dat terwijl er nu al grote zorgen zijn over de mentale gezondheid van jongeren en ouderen, over de cohesie van de Nederlandse bevolking, over armoedeproblematiek, files, de druk op de zorgsector, de arbeidsmarkt en de woningmarkt.
De Eenverdiener die Niet Samenwoont (ENS)
Het komende jaar gaat Vrij Nederland de invloed verkennen van dit fenomeen op individu en maatschappij. We richten ons daarbij op wat we, bij gebrek aan een beter woord, afkorten als ENS: de Eenverdiener die Niet Samenwoont (met of zonder kinderen).
(Wie een mooiere term weet die niet klinkt als ‘onvolledig mens’:van harte welkom!)
Deze groept kent een haast caleidoscopische variatie: het kan gaan om studenten, jonge werkenden, lattende volwassenen zonder of met kinderen, gescheiden ouders, weduwes en weduwnaars – in verschillende sociaaleconomische klassen, met verschillende etnische achtergronden en partnervoorkeuren.
Hoe leven deze mensen het leven alleen? En wat is de invloed van dit sololeven op de maatschappij in haar geheel? Hoe kunnen we ons als individu en maatschappij beter voorbereiden op deze almaar groeiende demografische tendens?
Transformerende ervaring
De meesten van ons groeien niet op met de gedachte dat we later mogelijk een groot deel van ons leven, of zelfs ons hele leven, zonder partner zullen wonen. Maar wat we als norm voorgeschoteld krijgen, thuis, in de opvoeding, in het onderwijs, in de media, is allang geen vanzelfsprekende realiteit meer. Worden kinderen en jongeren voldoende voorbereid op levens die deels alleen worden geleefd?‘De opkomst van alleen wonen is een transformerende sociale ervaring.’En hoe kan de samenleving zich hierdoor in het geheel vernieuwen? Want het is beslist niet alleen maar slecht nieuws. Er schuilt een belangrijke transformatieve kracht in deze tendens, betoogt socioloog Eric Klinenberg in zijn boek Going Solo: The Extraordinary Rise and Surprising Appeal of Living Alone: ‘Als er een maatschappelijk debat is over de opkomst van alleen wonen, presenteren commentatoren dat als een teken van versnippering. Maar de realiteit van dit grote sociale experiment is veel interessanter – en veel minder isolerend – dan dit debat ons wil doen geloven.’
‘De opkomst van alleen wonen is een transformerende sociale ervaring,’ schrijft Klinenberg. ‘Het verandert de manier waarop we onszelf en onze meest intieme relaties begrijpen. Het vormt de manier waarop we onze steden bouwen en onze economieën ontwikkelen.’
Individuele beleving
Antropologe Roanne van Voorst schrijft in Met z’n zessen in bed (2020), over liefde in de toekomst: ‘In een tijdperk waarin langdurig partnerloos zijn steeds vaker voor gaat komen, zullen we op nieuwe manieren moeten leren nadenken en spreken over relaties en geluk.’
Vrij Nederland laat het komende jaar ervaringsdeskundigen en theoretici aan het woord over wat die ‘ver-ensing’ voor invloed heeft op de inrichting van ons persoonlijke en gezamenlijk leven. We gaan langs psychologen en economen, filosofen en stedenbouwkundigen, artsen en architecten, fiscalisten, beleidsmakers, marketeers en mediastrategen, bestuurders en demografen.
En we vragen daarbij de hulp van de lezer: wie moeten we voor deze serie beslist spreken? Wie onderzoekt dit, heeft er goede ideeën over? En wie vinden het de moeite waard om over hun ervaringen als ‘ENS’ met of zonder te kinderen te vertellen? Want ondanks de ongelofelijke aantallen mensen die zonder partner wonen, en de kans dat dit ons allemaal in verschillende fases van het leven gaat gebeuren, is er veel te weinig aandacht voor de individuele beleving daarvan en wordt het nog steeds gezien als afwijkend van de norm.
Zelf ben ik single, en een gescheiden co-ouder van twee studenten van begin twintig die deels thuis wonen. Onlangs ben ik naar een wooncomplex verhuisd dat we met een bouwgroep hebben gerealiseerd. In de helft van de dertig huishoudens leeft een eenverdiener – met of zonder kinderen – zonder partner. Als ‘ensige’ zzp’er ken ik de kwetsbaarheden, de complexiteiten en de vrijheden van dit sololeven al met al van haver tot gort.
De afgelopen 75 jaar heeft zich een fundamentele verschuiving in onze maatschappij voorgedaan. Sinds 1950 is het aantal mensen dat alleen woont vertienvoudigd, terwijl het totaal aantal Nederlanders nog niet eens is verdubbeld. Volgens het CBS leven in Nederland op dit moment 3.254.000 volwassenen alleen. Over 25 jaar wordt de helft van alle woningen bewoond door een niet-samenwonende eenverdiener of een alleenstaande ouder.
Door emancipatie, idealen van zelfverwerkelijking, toegenomen welvaart en vergrijzing is single zijn nu iets dat mensen meerdere keren in hun leven kan overkomen, op verschillende leeftijden. Zo stellen jongvolwassenen samenwonen en kinderen krijgen uit. Volgens het CBS woont in 2030 naar verwachting twintig procent van de Nederlanders tussen de 30 en de 35 jaar alleen.
Ook als er wel sprake is van een relatie, blijven veel volwassenen alleen wonen, zeker na scheidingen. Alleenstaande ouders of co-ouders die ‘latten’ moeten hun eigen huishoudens financieel en praktisch draaiend houden.
Het betreft een unieke situatie in de geschiedenis waarvan de implicaties op het individuele en gemeenschappelijke leven nog maar weinig zijn onderzocht. En dat terwijl er nu al grote zorgen zijn over de mentale gezondheid van jongeren en ouderen, over de cohesie van de Nederlandse bevolking, over armoedeproblematiek, files, de druk op de zorgsector, de arbeidsmarkt en de woningmarkt.
De Eenverdiener die Niet Samenwoont (ENS)
Het komende jaar gaat Vrij Nederland de invloed verkennen van dit fenomeen op individu en maatschappij. We richten ons daarbij op wat we, bij gebrek aan een beter woord, afkorten als ENS: de Eenverdiener die Niet Samenwoont (met of zonder kinderen).
(Wie een mooiere term weet die niet klinkt als ‘onvolledig mens’:van harte welkom!)
Deze groept kent een haast caleidoscopische variatie: het kan gaan om studenten, jonge werkenden, lattende volwassenen zonder of met kinderen, gescheiden ouders, weduwes en weduwnaars – in verschillende sociaaleconomische klassen, met verschillende etnische achtergronden en partnervoorkeuren.
Hoe leven deze mensen het leven alleen? En wat is de invloed van dit sololeven op de maatschappij in haar geheel? Hoe kunnen we ons als individu en maatschappij beter voorbereiden op deze almaar groeiende demografische tendens?
Transformerende ervaring
De meesten van ons groeien niet op met de gedachte dat we later mogelijk een groot deel van ons leven, of zelfs ons hele leven, zonder partner zullen wonen. Maar wat we als norm voorgeschoteld krijgen, thuis, in de opvoeding, in het onderwijs, in de media, is allang geen vanzelfsprekende realiteit meer. Worden kinderen en jongeren voldoende voorbereid op levens die deels alleen worden geleefd?‘De opkomst van alleen wonen is een transformerende sociale ervaring.’En hoe kan de samenleving zich hierdoor in het geheel vernieuwen? Want het is beslist niet alleen maar slecht nieuws. Er schuilt een belangrijke transformatieve kracht in deze tendens, betoogt socioloog Eric Klinenberg in zijn boek Going Solo: The Extraordinary Rise and Surprising Appeal of Living Alone: ‘Als er een maatschappelijk debat is over de opkomst van alleen wonen, presenteren commentatoren dat als een teken van versnippering. Maar de realiteit van dit grote sociale experiment is veel interessanter – en veel minder isolerend – dan dit debat ons wil doen geloven.’
‘De opkomst van alleen wonen is een transformerende sociale ervaring,’ schrijft Klinenberg. ‘Het verandert de manier waarop we onszelf en onze meest intieme relaties begrijpen. Het vormt de manier waarop we onze steden bouwen en onze economieën ontwikkelen.’
Individuele beleving
Antropologe Roanne van Voorst schrijft in Met z’n zessen in bed (2020), over liefde in de toekomst: ‘In een tijdperk waarin langdurig partnerloos zijn steeds vaker voor gaat komen, zullen we op nieuwe manieren moeten leren nadenken en spreken over relaties en geluk.’
Vrij Nederland laat het komende jaar ervaringsdeskundigen en theoretici aan het woord over wat die ‘ver-ensing’ voor invloed heeft op de inrichting van ons persoonlijke en gezamenlijk leven. We gaan langs psychologen en economen, filosofen en stedenbouwkundigen, artsen en architecten, fiscalisten, beleidsmakers, marketeers en mediastrategen, bestuurders en demografen.
En we vragen daarbij de hulp van de lezer: wie moeten we voor deze serie beslist spreken? Wie onderzoekt dit, heeft er goede ideeën over? En wie vinden het de moeite waard om over hun ervaringen als ‘ENS’ met of zonder te kinderen te vertellen? Want ondanks de ongelofelijke aantallen mensen die zonder partner wonen, en de kans dat dit ons allemaal in verschillende fases van het leven gaat gebeuren, is er veel te weinig aandacht voor de individuele beleving daarvan en wordt het nog steeds gezien als afwijkend van de norm.
Zelf ben ik single, en een gescheiden co-ouder van twee studenten van begin twintig die deels thuis wonen. Onlangs ben ik naar een wooncomplex verhuisd dat we met een bouwgroep hebben gerealiseerd. In de helft van de dertig huishoudens leeft een eenverdiener – met of zonder kinderen – zonder partner. Als ‘ensige’ zzp’er ken ik de kwetsbaarheden, de complexiteiten en de vrijheden van dit sololeven al met al van haver tot gort.
Ideeën, aanbevelingen, dringend advies graag naar: annemiek.leclaire@vn.nl.
