De man als probleem: op zoek naar een nieuwe definitie van mannelijkheid

Het is ook van alle tijden dat er een tegenbeweging ontstaat die alle veranderingen wil tegenhouden en het liefst wil terugdraaien. Vervolgens is het een kwestie van wachten tot het voordeel van de aanpassing tot de grote meerderheid doordringt, en de tegenbeweging zijn stem en steun verliest. Alles in de wereld speelt zich af in golfbewegingen. Kijk je naar de neergaande kant van de golfbeweging dan ziet alles er negatief en dreigend uit. Kijk je naar de opgaande kant van de golfbeweging dan zie je hoe het goede het negatieve gaat keren.

Een nieuwe definitie van mannelijkheid
Een nieuwe definitie van mannelijkheid is de juiste aanpassing voor mannen. Nu nog speelt de fysieke kant van het manzijn een belangrijke rol, maar die kant is dringend aan herziening en herijking toe. Het belang van fysieke kracht en stoerheid neemt gestadig af in het algemeen maar ook in termen van leeftijd van de man. Maar voor de jonge man waar het fysieke vaak de hoofdrol speelt en die leeft in het nu, is aanpassen geen eenvoudige zaak. Als gezond verstand ontbreekt, is de onderbuik van de jonge man de bepalende factor. Voor die onderbuik is status onontbeerlijk en zijn statusgehalte bepalend voor wie hij is. De noodzakelijke aanpassing maakt in de meeste gevallen alleen een kans als de goede invloed van een meisje op het toneel verschijnt.

Van onze onderbuik naar ons hart
De onderbuik met haar drang naar intensiteit is het toneel van alles wat fout gaat bij mensen. Jaloezie en competitie, kwaaddoen en haat, arrogantie en egoïsme, vernedering en geweld om er maar een paar te noemen. Wat als we onze focus op onze onderbuik besluiten te verleggen naar een focus op ons hart? Want is het hart niet juist het toneel van al het goede in ons? Liefde, compassie, empathie, meelevendheid, goeddoen, generositeit, delen, geven, helpen, dankbaarheid, troost zijn mooie voorbeelden.
Waarden van het hart en waarden van het hoofd staan tegenover die moeilijke en soms onbedwingbare onderbuik. Het is een kwestie van opvoeding van de onderbuik aan de hand van waarden. In het geval dat die opvoeding begint na de geboorte dan zal een nieuwe mannelijkheid, die naadloos past bij de nieuwe realiteit, spontaan ontstaan.

Onderwijs op basis van waarden
Onderwijs gebaseerd op waarden is de oplossing voor die nieuwe realiteit. Op waarden kan die nieuwe realiteit gebouwd worden en functioneren.
Een nieuwe realiteit waar competitie ongepast is, waar groot geld en grote macht onnatuurlijk aanvoelen, waar ongelijkheid als oneerlijk beschouwd wordt, waar ‘kanniet’ niet serieus wordt genomen, waar samendoen en samenwerking de modus operandi zijn.

De nieuwe mannelijkheid
De vernieuwende verbinding tussen vrouwen en mannen voltrekt zich via waarden. Waarden passen goed bij de vrouwelijke natuur. Wanneer ook mannen kiezen voor het belang van waarden in hun leven, lost het probleem van hoe de nieuwe definitie van mannelijkheid eruit ziet, zich vanzelf op. Waarden zijn universeel en behoren op gelijke wijze toe aan mannen en vrouwen samen.
De natuurlijke verbinding tussen vrouwen en mannen via waarden ziet de Vrouwenpartij als een harmoniserende stap voorwaarts in de evolutie van de mens.
Lees hier het artikel: De man als probleem: op zoek naar een nieuwe definitie van mannelijkheid

De man als probleem: op zoek naar een nieuwe definitie van mannelijkheid
Jongens doen het slechter op school, vaders wonen minder vaak bij hun kinderen, mannen plegen vaker zelfmoord. Mannen hebben minder contact met vrienden, zijn eenzamer. Ze zijn vaker dakloos, wiet- of alcoholverslaafd of crimineel. Mannen gaan eerder dood.
Mannen kunnen wel wat steun gebruiken, zou je denken.
Maar wanneer we het over emancipatie hebben, denken we aan vrouwenemancipatie. Het zijn immers de vrouwen die minder verdienen, minder topfuncties bekleden en door gendernormen richting het huishouden worden geduwd. Vrouwen worden minder serieus genomen, sterker beoordeeld op hun uiterlijk en zijn vaker slachtoffer van seksueel geweld.
Dus wat te doen?
We kunnen én compassie tonen met kwetsbare jongens en mannen én ons inzetten voor vrouwenrechten, schrijft de Brits-Amerikaanse Richard V. Reeves van de vooraanstaande Amerikaanse denktank Brookings Institution in zijn boek Of Boys and Men (2022). Want die mannenproblemen, die zijn er, en ze zijn steeds urgenter. Zo lopen de schoolprestaties steeds verder uiteen. Het inkomen van de meeste mannen is sinds 1979 per saldo gedaald.
Althans, in Amerika.
Hoe zit dat in Nederland? Hoe kwetsbaar zijn Nederlandse jongens en mannen? Welke problemen hebben zij? En worden die erger? Wat zijn de verschillen tússen mannen? Maakt inkomen nog uit? Of etniciteit? Wat kan eraan worden gedaan, wat gebeurt er al? Daar ga ik me komende tijd in verdiepen, en ik krijg graag tips.
gendergelijkheid
In Nederland staat het ‘mannenprobleem’ amper op de kaart. Althans, dat zegt Lauk Woltring op zijn zolderkamer vol boeken in hartje Utrecht. Hij werkt al sinds 1974 met jongens en mannen, in eerste instantie ter bestrijding van seksueel geweld. Sinds hij eind jaren tachtig zijn eerste boek Jongens tussen branie en verlegenheid schreef, probeert hij ‘jongens’ op de agenda van de politiek te krijgen, vooral als het gaat om onderwijs. Met wisselend, en nooit structureel, succes. ‘Er suddert her en der wel wat,’ zegt hij. ‘Maar concrete beleidsvoorstellen? Dat zelden.’
Dat zegt ook Jens van Tricht, in een café aan de Amstel in Amsterdam. Hij zet zich sinds de jaren negentig in voor mannenemancipatie, sinds tien jaar met Stichting Emancipator. In mei verscheen een geüpdatete versie van zijn boek Waarom feminisme goed is voor mannen (2018), nu getiteld Wat voor man wil jij zijn? (mede omdat het woord ‘feminisme’ sommige mannen afschrikt). ‘Nederland is het enige land dat het heeft over vrouwenemancipatie,’ zegt hij. ‘In andere landen gaat het over gendergelijkheid.’

Het risico van de ‘vrouwenbril’ is dat de problemen van mannen worden gebagatelliseerd of genegeerd. Of gewoonweg niet opgemerkt.

En wat dan nog, zou je kunnen denken. Zijn vrouwen niet al duizenden jaren slachtoffer van het patriarchaat? En nu zij op enkele terreinen mannen voorbijstreven, moeten we het wéér over die mannen gaan hebben? ‘Sorry hoor,’ zei een vriendin tegen mij, ‘maar zolang mannen meer verdienen voor hetzelfde werk, maakt het mij niet zo héél veel uit dat jongens lagere cijfers halen op school.’
Alsof emancipatie een zero-sum-game is. Maar mannenproblemen aanpakken betekent niet dat vrouwen erop achteruitgaan (zoals witte, hetero, cisgender mannen ook niets verliezen als andere groepen wat winnen). Het gaat erom mannen te zien in hun verscheidenheid: wit, zwart, arm, rijk, met of zonder universitair diploma, handicap of goede gezondheid. Het risico van de ‘vrouwenbril’ is dat de problemen van mannen worden gebagatelliseerd of genegeerd. Of gewoonweg niet opgemerkt.
een teken van kwetsbaarheid
Ja, mannen werken meer dan vrouwen, maar bij mensen met een Marokkaanse migratieachtergrond die in Nederland zijn geboren is dat andersom. En de arbeidsparticipatie van jonge mannen nam tussen 2008 en 2018 af. Ook alleenstaande mannen zijn relatief vaak werkloos. Hebben we die genoeg op de radar? Armoede-interventies zijn vaak gericht op andere groepen, zoals vrouwen en mensen met een migratieachtergrond, schreef De Groene Amsterdammer in 2018.
Of Boys and Men-auteur Richard Reeves maakt zich terecht boos dat – en nu hebben we het weer even over Amerika – in de National Strategy on Gender Equity and Equality van het Witte Huis nergens een achterstand van jongens wordt benoemd. Hij vindt het onbegrijpelijk, zeker gezien de voorsprong van meisjes in het onderwijs, dat er wel een National Coalition for Women and Girls in Education is, maar geen mannelijke variant. In de gendergelijkheidsindex van het World Economic Forum, waarbij landen een score van 0 tot 1 kunnen krijgen, krijgen landen een 1 als vrouwen en mannen helemaal gelijk zijn. Maar óók als vrouwen het béter doen dan mannen.
Geldt dat ook voor Nederland? Partijprogramma’s noemen geen enkel probleem van de man. Politieke partijen willen onderzoek naar de gezondheid ‘van onder andere vrouwen’, willen een standaardtoets van wetten op het effect voor de positie van vrouwen, willen ‘werken aan het voorkomen en bestrijden van alle vormen van geweld tegen vrouwen’. Terecht.
Maar mannen zijn weliswaar overgerepresenteerd in medisch onderzoek, maar ondergerepresenteerd in de zorg. Mannen overleden vaker aan corona. Een melanoom (huidkanker) komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, en toch gaan mannen er vaker aan dood. Mannen rapporteren minder depressies, maar sterven twee keer zo vaak aan zelfdoding.
Of neem seksueel geweld. De helft van de vrouwen en een op de vijf mannen heeft seksuele handelingen tegen hun wil meegemaakt. Maar mannelijke slachtoffers komen nauwelijks voor in beleid of in de media. Mannen herkennen zichzelf daardoor soms niet eens als slachtoffer. Onderling bagatelliseren ze nare seksuele ervaringen; seks is toch leuk? Huisartsen vragen er nauwelijks naar.
Hulp vragen is een teken van kwetsbaarheid en dat past niet in het stereotype beeld van mannelijkheid. Om dat te kunnen aanpakken, moet dat manbeeld wel als een probleem worden gezien. Waar ook mannen last van hebben.
mannen- én vrouwenvraagstuk
In het emancipatiedebat worden momenteel vooral vrouwen geproblematiseerd ten opzichte van de mannelijke norm, zegt Mark van Ostaijen in een koffiezaak vlak bij het Centraal Station in Rotterdam. Hij is bestuurssocioloog aan de Erasmus Universiteit en publiceerde in maart een doorwrocht essay in De Groene Amsterdammer waarvoor hij vijftig jaar emancipatiebeleid in Nederland doorvlooide. ‘En het viel me op dat er één kant nooit genoemd wordt.’ De man dus.
Het Nederlandse emancipatiebeleid begon nog als mannen- én vrouwenvraagstuk. Bij de installatie van de eerste politieke adviescommissie voor emancipatie in 1974 zei premier Den Uyl: ‘Het emancipatiestreven dat de regering voor ogen staat, moet leiden tot een grotere vrijheid van keuze voor vrouwen en mannen, zodat zij op eigen wijze hun leven vorm en inhoud kunnen geven. Dat kan zijn deelname aan het arbeidsproces, het sociale en culturele leven of in verantwoordelijkheid voor het gezin.’
Maar in de jaren tachtig en negentig is dat steeds meer verengd tot een arbeidsparticipatievraagstuk, zegt Van Ostaijen, waarbij de vrouw zich moet optrekken aan het niveau van de man. De Emancipatiemonitor van het SCP en CBS is een directe vertaling van dat beleid. De eerste zin van de samenvatting van de laatste editie uit 2022 luidt: ‘De Emancipatiemonitor komt sinds 2000 eens per twee jaar uit en bevat de meest recente gegevens over thema’s die verband houden met vrouwenemancipatie.’ De NOS berichtte over de monitor met de kop ‘Emancipatie vrouwen gaat beter, maar positie nog niet gelijk aan die van mannen’.

‘De overheid definieert emancipatie heel traditioneel: vrouwen moeten meer aan het werk en beschermd worden tegen geweld. Maar mannen meer laten zorgen of minder laten slaan, daar is nauwelijks aandacht voor.’

Mannen hebben, in de woorden van Mark van Ostaijen, ‘dispensatie van emancipatie’. Zelfs de Van Dale verduidelijkt het woord ‘emancipatie’ als ‘de emancipatie van de vrouw’. Een ‘nieuw dieptepunt’ vindt hij de recente campagne van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ‘Meer werken? Laat het merken!’ Daarin komen vrouwen aan het woord die bij hun baas en partner hebben aangegeven meer te willen werken. Het idee kwam van VVD-Kamerlid Judith Tielen. Zij wil dat meer vrouwen meer gaan werken om financieel zelfstandiger te worden (en vooruit, ook om het personeelstekort in de zorg en het onderwijs op te lossen).
De reclamemakers lijken goed te hebben gekeken naar de campagne ‘Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid’ uit 1990, waarin ook (echte) vrouwen hun verhaal deden, maar toen over hoe zij financieel zelfredzaam wilden zijn. Waar die campagne de geschiedenisboeken in is gegaan als tamelijk legendarisch, kreeg ‘Meer werken? Laat het merken!’ direct veel kritiek. Waar waren de mannen in dit verhaal? Volgens Van Ostaijen ligt de campagne precies in lijn met hoe Nederland emancipatie al jaren benadert. ‘Het is old politics: we laten de vrouw weer door de mannelijke hoepel springen,’ zegt hij. ‘Ik vind dat tragisch.’
de mythe van de vrije keuze
SZW-minister Karien van Gennip (CDA) hoopte dat vrouwen door de campagne het gesprek aan zouden gaan ‘aan de keukentafel’ en met hun werkgever. Maar als er één mythe is die vijftig jaar emancipatiebeleid heeft overleefd, ‘van links tot Lubbers’, zegt Van Ostaijen, ‘dan is het de mythe van de vrije keuze’. Een mythe die ontkent dat mensen door ‘sociale structuren in een bepaalde manier van handelen worden gedrukt’. Zoals normen over betaald en onbetaald werk, of over moeder- en vaderschap. ‘Als een vrouw ervoor kiest om voltijds te gaan werken, dan staat er een leger klaar om te zeggen dat ze geen goede moeder is.’
Uitgebreide, verplichte verlofregelingen voor vaders en gratis kinderopvang, daar is Van Ostaijen voor, maar hij noemt ze ‘speldenprikjes’. Er is een normverschuiving nodig, vindt hij. Met daaronder de vraag: wie moet hier eigenlijk geëmancipeerd worden?
‘De overheid definieert emancipatie heel traditioneel: vrouwen moeten meer aan het werk en beschermd worden tegen geweld,’ zegt Jens van Tricht. ‘Maar mannen meer laten zorgen of minder laten slaan, daar is nauwelijks aandacht voor. We moeten ons perspectief veranderen, en gaan kijken naar de rol van jongens, mannen en mannelijkheid.’
Dat idee is niet nieuw. De actiegroep Man Vrouw Maatschappij (MVM), in 1968 opgericht door Joke Smit en Hedy d’Ancona, zette zich nadrukkelijk ook in voor een betere wereld voor mannen. In het lied ‘Er is een land waar vrouwen willen wonen’, reserveert Smit er een heel couplet voor:
Er is een land waar mannen willen wonen
Waar jongens van de plicht tot flink en stoer doen zijn bevrijd
Waar niemand wint ten koste van een ander
En man-zijn ook betekent: zorgzaamheid
Waar angst en rouw niet weggemoffeld worden
Waar mannen zonder baan niet denken dat ze minder zijn
Waar vrouw en man elkaar niet hoeven haten
Maar eindelijk bondgenoten kunnen zijn
 Lauk Woltring voelde zich er als twintiger ‘toe aangetrokken’. Maar, zegt hij nu: ‘De M in de MVM is helemaal weggevallen.’
ouderschapskloof
Moeten we eigenlijk wel spreken van mannenemancipatie? Om de Van Dale er weer bij te pakken: die definieert emancipatie als ‘het toestaan of verwerven van gelijke rechten aan/door een groep die was achtergesteld’. ‘Achterstelling’ gaat uit van een passieve positie, waaraan de achtergestelde groep weinig kan doen. Die is speelbal van een allesoverheersend systeem. En door welk systeem wordt de (witte, hetero) man nu precies achtergesteld?
‘Het woord mannenemancipatie roept weerstand op,’ merkt Jens van Tricht, die het al dertig jaar bezigt. ‘Emancipatie gaat toch over onderdrukte groepen?’ klinkt het dan. Daarnaast gebruiken sommige mannen het alsof ze worden onderdrukt door vrouwen en vrouwelijkheid. Ik denk dat mannen óók onderdrukt worden, maar vooral door het patriarchaat en dominante opvattingen over mannelijkheid.’
Hij ziet de parallel met vrouwenemancipatie. ‘Vrouwen hebben zich in honderd jaar ingevochten en aangepast aan de mannenwereld. Zij zijn daardoor ook hun zogenaamde mannelijke eigenschappen gaan omarmen, en hebben zich zo meer tot allround mens moeten ontwikkelen. Dat is ook wat mannen nodig hebben.’
Hij vindt niet dat mannen zich voortaan moeten optrekken aan de vrouw, maar: ‘We moeten allemaal naar dezelfde vrijheid. Als iemand werkelijk gelukkig wordt van een traditioneel mannelijke rol, prima, leef je uit. Maar zoiemand zou ook een vrouw moeten kunnen zijn.’

Volgens EenVandaag, die onderzoek deed onder 32.822 leden van het EenVandaag Opiniepanel, vinden mannen vaker dat de positie van de man onder druk staat dan de positie van de vrouw.

Door mannen te zien als een te emanciperen groep, kunnen ook vrouwen profiteren. Neem hét bewijs van ongelijkheid: de loonkloof. De eerste jaren na de opleiding lopen de lonen aardig gelijk. Het uurloon van jonge vrouwen ligt zelfs hóger dan dat van jonge mannen, en al helemaal bij de overheid. Waarschijnlijk omdat vrouwen hoger zijn opgeleid. Maar als er kinderen komen, gaan veel vrouwen minder werken. Ruim negen op de tien mannen blijven even veel werken, soms zelfs méér.
De loonkloof is dan ook voor het grootste deel een ouderschapskloof. Lopen er al initiatieven om te stimuleren dat mannen vaker verlof opnemen? Waarom vindt nog 7 procent van de Nederlanders dat ‘zorgen voor de kinderen’ iemands mannelijkheid aantast (al lag dat percentage vroeger hoger)? Wat zegt het dat 13 procent van de kinderen alleen met hun moeder woont, en slechts 2 procent alleen met hun vader?
Of neem opnieuw seksueel geweld. Mannenemancipatie kan helpen bij de bestrijding ervan. Het heeft zelfs een duidelijke rol gekregen in het Nationaal Actieprogramma ‘Aanpak seksueel overschrijdend gedrag en seksueel geweld’, dat begin dit jaar werd gepresenteerd en waarbij Jens van Tricht adviseur was. Zo moet er ‘aandacht komen voor de geldende normen over mannelijkheid’. Dat perspectief mag gerust een doorbraak heten.
jongens die zoekende zijn
In sommige staten van Amerika lijkt het tij inmiddels te keren. Washington stelde in januari een staatscommissie voor jongens en mannen voor, de eerste in het land. Er zijn allerlei men’s health initiatieven. En dat terwijl de discussie over jongens daar pas in de jaren negentig losbrak, zegt Lauk Woltring. Volgens hem werd die aangemoedigd door de hoge schooluitval onder jongens, en campus shootings, die bijna allemaal door jongens werden gepleegd. ‘Wij waren hier eerder met de discussie,’ zegt Woltring. ‘Maar daar zetten ze het door.’
Het is de hoogste tijd dat gesprek ook in Nederland door te zetten. Op dit moment zijn het vooral conservatieve groepen die worstelende mannen aanspreken. Vooral jongens worden aangetrokken door partijen als Forum voor Democratie, of bokito’s als Trump en Bolsonaro, die een traditionele vorm van mannelijkheid op een voetstuk plaatsen: de man als beschermer, kostwinner.
‘De conservatieve krachten winnen om ons heen,’ zegt ook bestuurssocioloog Van Ostaijen. ‘En die zullen er niet per se voor geporteerd zijn om dit vraagstuk naar een nieuw niveau te tillen.’
Bijna alle media besteedden inmiddels aandacht aan jongens die fan zijn van Andrew Tate, een conservatieve influencer die zegt dat hij zijn spieren traint in zijn slaap, maar die ook wordt verdacht van mensenhandel, verkrachting en het vormen van een criminele organisatie die vrouwen seksueel uitbuit. Tate heeft volgens de Volkskrant ‘een welkome boodschap voor jongens die zoekende zijn’. Het is ook Tate die onlangs zei: ‘Ik denk dat de problemen van mannen over het hoofd worden gezien.’
Volgens EenVandaag, die onderzoek deed onder 32.822 leden van het EenVandaag Opiniepanel, vinden mannen vaker dat de positie van de man onder druk staat dan de positie van de vrouw. Daar kwamen online veel cynische ‘ach wat hebben mannen het toch zwaar’-reacties op, maar interessanter is te onderzoeken waar dat gevoel vandaan komt.
een griezelige beweging
Lauk Woltring is sinds de jaren zeventig ‘op zoek naar een goed verhaal over mannen’, waarin ‘recht wordt gedaan aan hun mogelijkheden’. Vrouwen hebben dat verhaal wel, zegt hij. ‘De grootste verworvenheid van de laatste eeuw is dat vrouwen zeggen: ik wil niet van kerels afhankelijk zijn, ik ga het zelf doen. Dat verhaal ontbreekt bij mannen. Vroeger was het heel duidelijk: de vrouw kan kinderen krijgen, de man kan werken. Dat was de deal. Nu kan de vrouw én kinderen krijgen, én werken. Hoe zit dat dan? Heel veel mannen ervaren dit alsof hun wereld half wordt afgepakt. En dat leidt tot wrok, waar Wilders en Baudet sterk op inspelen.’

Van Tricht vindt biologische verschillen volstrekt irrelevant. ‘Er is meer overlap dan verschil tussen mannen en vrouwen.’

Maar een nieuw verhaal bieden zij niet, zegt Woltring. ‘Ja, van terug naar vroeger. Van vrouwen toch weer achter het aanrecht. Vrouwen die mannen hinderen in hun ontwikkeling. Dat vind ik best een griezelige beweging.’
‘De vraag is: welke beweging is de sterkste?’ zegt Jens van Tricht. ‘Ik denk dat dat nog steeds de zwijgende meerderheid is. Maar het is echt een probleem als die blijft zwijgen. Dan laten we het gebeuren dat xenofoben en fascisten de toon zetten. Ik kan wel denken dat het de laatste stuiptrekking is van een patriarchaal systeem, maar het kan best zijn dat we daardoor nog een eeuw ellende moeten doormaken.’
verbondenheid
Hóé mannen geholpen moeten worden, daarover bestaan verschillende visies. Woltring, die zich vooral op de schoolleeftijd focust, vindt dat ‘het huidige onderwijs jongens niet bereikt’, omdat ‘het geen recht doet aan hun eigen ontwikkeling en kwaliteiten’. Meiden zijn gedisciplineerder, jongens experimenteren meer, maar daar is nu geen ruimte voor, zegt hij. De ‘gehinderde’ ontwikkeling van jongens is een voedingsbodem voor (seksueel) geweld, stelt hij, omdat jongens dan niet leren om hun energie in goede banen te leiden. Hij combineert nature en nurture. ‘Jongens kunnen van alles aanleren, maar hebben daar wat meer tijd en stimulans voor nodig.’
Van Tricht vindt biologische verschillen volstrekt irrelevant. ‘Er is meer overlap dan verschil tussen mannen en vrouwen.’ Hij wil dat mannen ‘meer mens’ worden. ‘Mannen moeten nog vaak wezenlijke delen van hun menselijkheid onderdrukken, afknijpen, ontkennen,’ zegt Van Tricht. Daarmee bedoelt hij ‘vrouwelijke’ eigenschappen – tussen aanhalingstekens, omdat Van Tricht de eigenschappen bedoelt die de samenleving als vrouwelijk ziet. ‘Nu is burgerschap nog toegesneden op de mannelijke norm. Je moet autonoom, competitief, daadkrachtig zijn. Maar wat we nodig hebben, is verbondenheid, inlevingsvermogen, compassie.’
Mark van Ostaijen wil niet de nadruk leggen op ‘mannenproblemen’, maar op de ‘man als probleem’. Op dit moment wil hij het liefst helemaal af van emancipatie ‘as we know it’, omdat het de te emanciperen groep (vrouwen) per definitie afhankelijk maakt van de groep die we als geëmancipeerd zien (mannen). Hij ziet twee alternatieven: ‘Óf je blaast het hele beleid op, zoals ze dat met het integratiebeleid hebben gedaan, óf je draait het radicaal om. Ga degenen problematiseren die nu in de normcategorie zitten.’ Zeg geen deeltijdprinsesjes, maar voltijdprinsjes.
Hij is het meest benieuwd naar het laatste alternatief. ‘Er zijn heel veel lijnen waarop je mannen, of mannelijk gedrag, kan problematiseren. Bijvoorbeeld als het over hooliganisme gaat, of rellen op straat, gaat het altijd over ‘mensen’ of ‘personen’. Terwijl het voor 95 procent mannen zijn.’ Hij beseft dat mannen zich daardoor in een hoek gezet kunnen voelen. Maar dat moet dan maar, zegt hij.
En dat moet volgens hem tóch worden gepresenteerd als een positief verhaal. ‘Coen Verbraak vroeg eens aan mij in een interview: dus mannen moeten een stapje terug doen? En dat is precies wat er mis is. We moeten naar een narratief waarbij er iets te winnen valt voor mannen: namelijk een gebalanceerd leven, of wat het betekent om een goede vader te zijn.’ Dat lijkt op wat Tim Gouw, schrijver van De Thuisblijfvader die ik sprak voor Vrij Nederland, eerder dit jaar tegen mij zei. Hij hoopt dat ‘zorgen voor de kinderen’ onderdeel kan worden van een nieuwe definitie van mannelijkheid. Hij deed al een poging door te zeggen: ‘Ik denk dat zorgen cool is.’
Een nieuwe definitie van mannelijkheid, dat is waarschijnlijk wat we nodig hebben. Maar hoe komen we daar? Eerst moet duidelijk worden wat het probleem precies is. Hoe verschilt Nederland van Amerika? Staan ‘mannen’ hier op de kaart? In de politiek, in het onderwijs, in de wetenschap? Wordt er onderzoek naar ze gedaan? Worden de juiste data verzameld? Laat het me weten.
Want als er sprake is van een ‘mannencrisis’, moeten we die niet overlaten aan conservatievelingen die het liefst de klok decennia terugdraaien. Een progressief antwoord is dan urgent.
Reageren? Mail Menno Sedee: mlsedee@gmail.com Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.