Commentaar Vrouwenpartij: een schokkend opiniestuk uit het leven van ouders met een klein kind. Kinderopvang die zelfs voor tweeverdieners nauwelijks betaalbaar is.
Dat Nederland de duurste kinderopvang van de EU heeft, kan ook opgemaakt worden uit de cijfers: de regering geeft 10.000 euro uit aan een leerling in het basisonderwijs en 2700 euro aan een kind in de kinderopvang.
Uit het artikel: Een nieuw kabinet zou niet moeten wachten met het betaalbaar maken van de kinderopvang. Dat het gerechtvaardigd is, bewijzen de overheidsfinanciën. Vorig jaar ging er bijna 13,5 miljard euro naar het primair onderwijs, tegenover 3,8 miljard naar de kinderopvang. In datzelfde jaar gingen er 1,4 miljoen kinderen naar het primair onderwijs, tegenover 1 miljoen kinderen naar de kinderopvang.
Meer gaan werken? Een tweede kind?
Het systeem is zo ingericht dat langer gaan werken netto nauwelijks iets oplevert, omdat je met een hoger inkomen meer aan de kinderopvang kwijt bent. Werken voor de kinderopvang? In de praktijk betekent het dat je vast zit in een situatie zonder uitweg voor jou als werkende ouder(s) en je kind dat sociaal en psychologisch beter af zou zijn op de kinderopvang.
Een tweede kind wordt dan al gauw op de lange baan gezet. Hoe kun je nog stellen dat het leven van ouders over rozen gaat en de overheid haar best doet om jouw belang en dat van je kinderen te dienen? Horen wij vooral de overheid te dienen of moeten zij wat meer oog voor ons hebben, is tegenwoordig wel een prangende vraag geworden.
Onze kinderen in de toekomst
Van de top in de EU zijn we afgezakt naar de onderste regionen als het gaat om lezen, taal en rekenen, de basisvaardigheden in ons leven.
De Kinderopvang laten aansluiten bij het basisonderwijs is één van de oplossingen die zijn aangedragen om de ontwikkeling van de peuter en het kind weer op niveau te kunnen brengen. Voorlopers en nalopers ruimte geven om zich samen vrij te ontwikkelen past binnen zo’n aanpak. Een soepele aansluiting bij het middelbaar onderwijs is dan de volgende stap.
Vergeet daarbij niet dat de toekomst ligt bij generalisten en minder bij vakspecialisten. Om de problemen van nu en de toekomst te kunnen oplossen zijn generalisten nodig die vele vakgebieden tegelijk kunnen overzien. Wat de wereld nodig heeft om te overleven is harmonie en alleen generalisten hebben het inzicht om de noodzaak van de waarde harmonie te waarderen.
In de praktijk betekent het -na het basisonderwijs- afstappen van de dwang van (dezelfde) vaste vakken voor iedereen. Een enorme uitdaging als we, zoals het nu gaat, iedereen in toom trachten te houden op basis van bepalende cijfers, want nieuwsgierigheid, creativiteit, zelfstandigheid, zelfsturing, zelfvertrouwen, talent en samenwerking zijn geen eigenschappen waar we meetinstrumenten voor hebben ontwikkeld. En vooral die eigenschappen zijn nodig voor een gezonde toekomst willen we niet verder en dieper in voortdurende rampen wegzakken.
Lees hier het opiniestuk: Wat het cynische kinderopvangsysteem mijn vriendin en mij heeft geleerd: werken is iets voor de rijken
Bron: volkskrant.nl
Vincent Kolenbrander
17 september 2023
Volkskrant Opinie: Wat het cynische kinderopvangsysteem mijn vriendin en mij heeft geleerd: werken is iets voor de rijken
Opiniekinderopvang
Minder werken, een oppasdag bij opa en oma en ouderschapsverlofdagen: zo buigen wij ons thuis iedere maand weer over een ingewikkelde en frustrerende roosterpuzzel om de zorg van ons kindje geregeld te krijgen, schrijft Vincent Kolenbrander.
Er is geen onderwerp dat onder ouders met jonge kinderen zo vaak besproken wordt als de ellende rondom de kinderopvang. Het gebrek aan beschikbaarheid van opvang, wachtlijsten van twee jaar, personeelstekorten, toenemende incidenten. Het is bij elkaar tamelijk onhoudbaar.
Maar het voornaamste probleem van de kinderopvang is nog altijd de betaalbaarheid ervan. Of beter gezegd: de onbetaalbaarheid. Want kinderopvang in Nederland is peperduur en als ouder krijg je er in feite een tweede hypotheek bij.
Dochtertje
Als vader van een dochter van bijna een jaar oud weet ik inmiddels hoe duizelingwekkend duur de kinderopvang is. Om een idee te geven: voor twee dagen kinderopvang in de week betaal je vaak tussen de 900 en 1000 euro per maand. Dan krijg je afhankelijk van je inkomen nog kinderopvangtoeslag van de overheid, maar welk inkomen je ook hebt, voor veel ouders blijft er een rekening van honderden euro’s over. Niet voor niets heeft Nederland de duurste kinderopvang in de Europese Unie.
Om deze reden gaat ons kindje twee dagen naar de opvang. Het liefst zouden we van meer opvangdagen gebruikmaken zodat mijn vriendin en ik allebei voltijd kunnen werken, maar dat zou betekenen dat we vier of vijf dagen opvang nodig hebben, iets wat we ons niet kunnen veroorloven. Niet als je ook nog de hoge huur of hypotheek van tegenwoordig moet betalen, want die torenhoge huizenprijzen is het andere gif dat door de samenleving stroomt.
Als gezin hebben we, kortom, geen andere keuze dan minder te gaan werken. En dat is het cynische aan dit kinderopvangsysteem: werken is iets voor de rijken. In ons geval zouden de kosten van meer kinderopvang hoger zijn dan wat wij maandelijks na aftrek van de vaste lasten overhouden. En al zou je allebei voltijd kunnen werken: je inkomen wordt groter, maar wie meer verdient, betaalt ook een hogere ouderbijdrage, dus daar schiet je netto niet veel mee op.
Roosterpuzzel
Om mij heen zie ik vrijwel alle jonge gezinnen met dit probleem worstelen. Je wordt financieel al uitgehold met de twee of drie dagen opvang die je je kunt veroorloven, en de resterende dagen moet je oplossen met een gastouder, minder werken, oppasdag bij opa en oma en ouderschapsverlofdagen. En zo buigen wij ons thuis iedere maand weer over een ingewikkelde en frustrerende roosterpuzzel om de zorg van ons kindje geregeld te krijgen.
Overigens is de hulp van opa en oma die een dag komen oppassen niet vrijblijvend, maar noodzakelijk. Zonder hun hulp krijgen we het simpelweg niet rond. Voor een oppasdag zitten zij vier uur in de auto, twee uur heen, twee uur terug. Dat doen ze uiteraard met liefde, maar voor lang niet iedereen is de hulp van eigen ouders vanzelfsprekend of mogelijk.
Mijn vriendin en ik kijken elkaar regelmatig enigszins beduusd aan vanwege deze situatie. Enerzijds voelen we ons emotioneel rijk, dolgelukkig met onze dochter, en vinden we dat we niet mogen klagen. Er zijn immers gezinnen die het veel zwaarder hebben, blijkt uit het gegeven dat er steeds meer ouders zijn die de rekening van de kinderopvang te laat betalen.
Tweeverdieners
Anderzijds zijn we gefrustreerd en voelen we ons, nota bene als tweeverdieners, financieel kwetsbaar omdat zo’n aanzienlijk deel van ons inkomen verdampt aan kinderopvang. Je weet als ouder dat dit de zogenaamde dure jaren zijn, maar dit is bijna niet te bolwerken. En onze wens voor een tweede kindje? Die droom parkeren we voorlopig, want twee kinderen op de opvang wordt problematisch. Zo werkt dit kinderopvangsysteem onbedoeld als barrière om aan kinderen te beginnen.
Dat de kinderopvang in 2025 niet meer (bijna) gratis wordt, is een fikse domper voor ouders. Het is nu uitgesteld naar 2027, maar er zijn geen enkele garanties dat het in dat jaar wél gaat gebeuren. Sterker nog: de druk op de kinderopvang zal ook in 2027 vermoedelijk niet zijn afgenomen. En dus ligt ‘van uitstel komt afstel’ voor de hand.
Een nieuw kabinet zou niet moeten wachten met het betaalbaar maken van de kinderopvang. Dat het gerechtvaardigd is, bewijzen de overheidsfinanciën. Vorig jaar ging er bijna 13,5 miljard euro naar het primair onderwijs, tegenover 3,8 miljard naar de kinderopvang. In datzelfde jaar gingen er 1,4 miljoen kinderen naar het primair onderwijs, tegenover 1 miljoen kinderen naar de kinderopvang.
Geen luxe
Er gaan dus niet eens zoveel minder kinderen naar de opvang dan naar het primair onderwijs, maar het begrotingsgat is met bijna 10 miljard euro gigantisch. Waarom investeren we wel in primair onderwijs, maar maken we de zorg voor de allerkleinsten van onze samenleving – zij die goede zorg het meest nodig hebben – onbetaalbaar en een privé-aangelegenheid?
Door een nieuw kabinet zou er op korte termijn al veel meer geïnvesteerd moeten worden in de kinderopvang. Geld voor betere salarissen voor de medewerkers om de personeelstekorten serieus aan te pakken en voor ouders zou de kinderopvangtoeslag voor alle inkomensgroepen aanzienlijk verhoogd moeten worden om de kosten behapbaar te maken.
Nederland wordt dan ‘een gaaf land’ genoemd en als kinderloze vijftiger kun je dat prima roepen, maar als ouder van een naar de opvang gaand kind is Nederland helemaal niet zo gaaf. Als we het de komende verkiezingsperiode dan over een nieuw sociaal contract hebben: begin met het betaalbaar maken van de kinderopvang voor iedereen. Dat is geen luxe, maar voor heel veel ouders in dit land een bittere noodzaak.
Over de auteur
Vincent Kolenbrander werkt als redacteur bij o.a. de talkshows Jinek, Beau en Humberto. Hij schrijft dit opiniestuk op persoonlijke titel.
Dit is een ingezonden bijdrage, die niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de Volkskrant reflecteert. Lees hier meer over ons beleid aangaande opiniestukken. Eerdere bijdragen in deze discussie vindt u onder aan dit artikel.
