Commentaar Vrouwenpartij: wij zijn als Vrouwenpartij van oorsprong tegen verstikkende regels en de CNV geeft de juiste boodschap: tienduizenden werklozen staan onnodig langs de kant van de arbeidsmarkt door, zoals dat genoemd wordt, diplomaterreur. Genoeg kennis en ervaring maar de persoon zonder ervaring maar met een specifiek (maar beperkt) diploma krijgt de baan.
Wij zijn als samenleving niet in staat om ervaring te duiden, te meten, te kwalificeren en kwantificeren. Door angst en een gebrek aan inzicht, kennis en moed blijft het diploma, met al zijn beperkingen, koning. Geen diploma vertaalt zich naar de praktijk als achterstelling: een mindere baan, minder salaris, beperkte en uitgestelde carrière en hypotheek.
Bedrijven snijden met hun nadruk op diploma’s, in hun eigen vingers. Wat zouden ze eraan kunnen doen?
Een bedrijf is veel beter af als het kansen biedt
– De goede oude proeftijd is een begin. In de proeftijd van 3 maanden tot een jaar kan de persoon zijn/haar waarde in de praktijk tonen. Veel beter dan aannemen op basis van een opgefuikt CV.
– Baseer het salaris minder op diplomas en voornamelijk op waarde in de praktijk.
– Beloon samenwerking. Hierdoor vermindert interne competitie en de negatieve sfeer op afdelingen.
– Biedt elke werknemer groeimogelijkheden en het volgen van specifieke opleidingen.
– Stimuleer werknemers om een eigen bedrijf te starten, inclusief financiering. Hun motivatie zal geen grenzen meer kennen.
De menselijke maat ook bij bedrijven
Ook binnen bedrijven is de menselijke maat vaak ver te zoeken.
Ons motto. Kijk naar wat de handen produceren en hij/zij kijkt naar wat hij/zij qua geld in handen krijgt. Kijk naar de persoon en hij/zij ontwikkelt zich tot loyaal en betrokken persoon.
In het eerste geval gaat het het bedrijf alleen om winstmaximalisatie voor de aandeelhouders en in het tweede geval gaat het het bedrijf om haar plaats in en met de samenleving.
Onze vraag: welk bedrijf is meer toekomstbestendig?
P.S. in de zorg is er een tekort van 52.000 medewerkers, in de kinderopvang gaat het ook die kant op als gratis kinderopvang een feit wordt. Zij-instromers zijn het antwoord. Maar hoe wordt dat door meer eisen en regels van de ministeries bevorderd? De menselijke maat blijft een te hoge standaard voor de ambtenaren op de ministeries?
Peet Vogels
17 november 2023
CNV-voorzitter Piet Fortuin vindt dat Nederland lijdt aan een ‘diplomaterreur’. Daarom blijven tienduizenden mensen onnodig aan de kant. Volgens Fortuin kunnen werklozen pas aan de slag als ze het juiste diploma hebben, terwijl dat vaak niet nodig is.
In de kinderopvang zijn momenteel 30.000 vacatures. Gegadigden moeten minstens een opleiding op het niveau van mbo-3 hebben. Fortuin vindt dat onbegrijpelijk. Volgens de vakbondsman beschikt ‘iedereen die kinderen kan opvoeden’ over de kwaliteiten om in de kinderopvang te werken. Voor ondersteunende taken zijn in zijn ogen ook mensen met mbo-niveau 2 of 3 geschikt.
Door alleen naar diploma’s te kijken doen werkgevers zichzelf en potentiële werknemers tekort, aldus Fortuin. “Werkgevers zoeken altijd het schaap met de vijf poten, jong, overgekwalificeerd en al veel ervaring. Maar die schapen zijn er bijna niet. Daar staat tegenover dat iemand die over de vereiste vaardigheden en ervaring beschikt, maar niet het juiste diploma heeft, direct afvalt.”
Competentiepaspoort
CNV pleit daarom voor een zogenoemd competentiepaspoort, een soort cv dat de kennis, vaardigheden en ervaring van kandidaten samenvat. Dat vraagt wel een omslag in het denken, beseft Fortuin. “Dat gebeurt nu nog mondjesmaat. Maar het is wel nodig in deze krappe arbeidsmarkt. We vermorsen nu heel wat maatschappelijk kapitaal.”
Fortuin pleit overigens niet voor het afschaffen van diplomavereisten in het algemeen. “Voor de klas en in de zorg heb je gediplomeerde mensen nodig. Maar lang niet overal.”
Werkgevers met veel vacatures kunnen in de ogen van Fortuin ook een bijdrage leveren aan de oplossing van het probleem, bijvoorbeeld door zelf mensen te trainen. “En dan niet in een klaslokaal, maar op de werkvloer. Niet selecteren aan de poort, maar mensen opleiden.”
Oudere werklozen
As er meer naar vaardigheden en ervaring zou worden gekeken bij de werving, worden volgens de CNV-voorman ook de kansen van oudere werklozen groter. “Die hebben vaak verouderde diploma’s, maar wel veel vaardigheden en ervaring.”
Werkgeversvereniging AWVN omarmt het pleidooi van de CNV. “Het idee van het zaligmakende diploma is achterhaald. Wij zijn ook bezig met een competentiepaspoort,” aldus Jannes van der Velde, woordvoerder van de werkgevers. “Een traditioneel cv voldoet niet meer. Dat somt op wat je gedaan hebt en welke diploma’s je hebt, maar het maakt niet duidelijk wat je kunt.”
Duurzaam ontwikkelen
Het gaat tegenwoordig lang niet meer alleen om de vakvaardigheden, verzekert Van der Velde. “Iemand met een technisch beroep moet ook goed kunnen lezen bijvoorbeeld. Je moet de veiligheidsinstructies wel kunnen lezen. Dat geldt al voor schoonmakers.”
De nadruk op competenties en vaardigheden moet niet alleen bij werkgevers tussen de oren gaan zitten, maar zeker ook bij de werknemers, vindt Van der Velde. “Het gaat erom dat mensen zich duurzaam ontwikkelen. Wat moet ik doen om geschikt te blijven voor de arbeidsmarkt. De werkgever heeft belang bij werknemers die kunnen doen wat er gevraagd wordt. De werknemer heeft er belang bij om concurrerend op de arbeidsmarkt te blijven en zijn verdienvermogen te vergroten.”
Kloof diploma-eisen
Geld hoeft daarbij volgens de werkgevers geen probleem te zijn. “Er is geld beschikbaar, in veel cao’s is geregeld dat er geld opzij gezet wordt voor opleidingen.”
Ton Wilthagen, hoogleraar Arbeidsmarkt aan de Universiteit van Tilburg, is een groot voorvechter van het competentiepaspoort. Hij constateert al jaren dat er op de arbeidsmarkt een grote kloof is tussen de diploma-eisen en de capaciteiten van de werknemers. “We reduceren mensen nu tot een diploma van zoveel jaar geleden. Maar werknemers en mensen buiten de arbeidsmarkt kunnen vaak veel meer dan uit zo’n diploma blijkt.”
Het lukt vooralsnog niet om op landelijk niveau de werkgevers, werknemers en instituten als het UWV op één lijn te krijgen over de definitie van ‘competenties’ en ‘vaardigheden’. Terwijl dat wel nodig is, want dan weet iedere werkgever en werknemer wat de competenties waard zijn. “Daardoor dreigt het gevaar dat elk bedrijf en elke regio zijn eigen competentiepaspoort ontwikkelt.”
