Commentaar Vrouwenpartij: ‘Broodje Utrecht’, een prachtig voorbeeld van samenwerking en maatschappelijke innovatie. Een win-win-win oplossing. De boeren winnen, de broodjes eters winnen en de natuur en het klimaat winnen.
De toekomst van de economie
De toekomst van de economie ligt bij lokaal en ambachtelijk, waarbij de gezondheid van de consument centraal staat.
Wij kunnen het ons niet veroorloven om door te gaan met pfas, nanoplastics en pesticiden in ons voedsel en onze lucht. Stoffen die zich in ons lichaam vestigen en onze gezondheid langzaam vergiftigen.
Het probleem is dat des te ouder we worden des te minder sterk ons lichaam zich kan verdedigen tegen de ophoping en activering van die sluipende vergiften.
Op steeds vroegere leeftijd weten ze toe te slaan en dat kunnen we onze kinderen niet aandoen.
Bescherming van onze toekomstige gezondheid
We kunnen ons verdedigen door biologisch te eten (en daarmee junkfood en foute e-nummers uit te bannen), door probiotica toe te voegen aan ons dieet, door niets in plastic en blik te kopen (alleen in papier en glas), door waterzuivering en filters te gebruiken.
Dit allemaal ook in afwachting tot kweekvlees en kweekvis op de markt komt en verticale groenteteelt in elke stad geïntroduceerd wordt.
Overheid als hoeder van onze gezondheid
De overheid kan hierbij een grote hulp zijn:
– door BTW op biologisch voedsel af te schaffen
– door kweekvlees en kweekvis introductie niet te blijven vertragen
– door lokale verticale groenteteelt te stimuleren en te subsidiëren
– door grote investeringen te doen in zuiveringsinstallaties van ons drinkwater
– door luchtvervuiling terug te dringen door het voortdurend vergroten van de uitstootvrije zones in steden.
Het goede belonen en het slechte belasten
Het Vrouwenpartij principe van handelen is het stimuleren van wat goed is voor onze gezondheid en het belasten van wat slecht en kwaadaardig is voor onze gezondheid en ons lichaam.
De economie heeft het voor het zeggen in de grote meerderheid van alle besluiten die de overheid neemt. Maar onze gezondheid behoort centraal te staan. Elk besluit dat kwalijke gevolgen heeft voor onze gezondheid en ons lichaam dient weggestemd te worden en veroordeeld.
Lees hier het artikel: Broodje Utrecht moet brug slaan tussen boer en bord: ‘Zo krijg je begrip voor elkaars situatie
Bron: Volkskrant.nl
Maarten Albers
15 november 2024
Volkskrant: ‘Broodje Utrecht’ moet brug slaan tussen boer en bord: ‘Zo krijg je begrip voor elkaars situatie’
Het Broodje Utrecht, met producten van boeren uit de buurt, vliegt over de toonbank op het NS-hoofdkantoor. MVO Nederland wil met het broodje kortere lijntjes leggen tussen boeren en afnemers. ‘De impact zit in het snappen voor welke uitdagingen boeren staan.’
In de bedrijfskantine van het NS-hoofdkantoor in Utrecht gaan de belegde broodjes deze ochtend wel heel hard. Zo hard dat het broodje brie, gemaakt van ‘bloemenweidemelk’, al om kwart over twaalf is uitverkocht. Een kantinemedewerker improviseert snel, en maakt een focaccia jonge kaas met de ingrediënten voor twee andere broodjes.
‘Is die vegetarisch?’, vraagt een jonge NS-medewerker, wijzend naar de focaccia. Na een bevestigend antwoord legt hij hem op zijn bord. Hij haalt hier vaker zijn lunch, vertelt hij. ‘Ik probeer duurzamer te eten, dit maakt het wat makkelijker.’ Een andere NS’er gaat voor het broodje met kiprollade. ‘Het ziet er gewoon lekker uit’, zegt hij.
Als hij het informatiebord naast de broodplank had gelezen, had hij geweten dat hij geen doorsneebroodje heeft gekozen. De ingrediënten van dit ‘Broodje Utrecht’ komen stuk voor stuk van lokale boeren die op natuurvriendelijke wijze te werk gaan. De brie komt uit Montfoort, de chutney en walnoten van een streekwinkel in Wijk bij Duurstede, de salade van een ‘urban farm’ in de provinciehoofdstad en de appels uit Groenekan. Een Utrechtse bakker heeft het biologische desembrood geleverd.
Minder schakels
Het broodje is een initiatief van MVO Nederland (een netwerk van meer dan tweeduizend duurzame ondernemingen en bedrijven), de provincie Utrecht en chef-kok Eric van Veluwen, die de recepten maakt. Het bedrijf Lokalist verzorgt de logistiek: rechtstreeks van de leverancier naar de keuken.
Het is een voorbeeld van een groeiende aandacht voor kortere lijntjes in de voedingssector. Het idee: hoe minder schakels tussen boer en bord, hoe minder gesleep met spullen en hoe duurzamer de keten.
Maar in werkelijkheid zijn het product en de manier waarop de boer te werk gaat belangrijker dan van hoe ver iets moet komen. Gerard Teuling, sectormanager agrifood bij MVO Nederland, erkent dat. ‘Transport is niet waar de impact zit’, zegt hij aan een van de tafeltjes in de NS-kantine.
Barrières
‘Waar die wel zit, is in begrip voor welke uitdagingen de boer staat op het gebied van bijvoorbeeld stikstof, water, bodemkwaliteit en biodiversiteit. Dat bewustzijn kan je sterk vergroten als je in de regio met elkaar optrekt. Dan creëer je een nieuwe relatie tussen boer en afnemer en krijg je begrip voor elkaars situatie.’
Boeren die voor het Broodje Utrecht leveren, moeten op vier vlakken hun duurzaamheid tonen: zorg voor een gezonde bodem, geen monocultuur maar mengteelt, beperkt gebruik van kunstmest, krachtvoer en bestrijdingsmiddelen, en ondersteuning van de lokale ecologie.
‘We zien drie grote barrières die boeren weerhouden van verduurzaming: kennis, financiering en markt’, verklaart Teuling. ‘Wij richten ons op alle drie, maar primair op de markt, door afnemers te zoeken voor duurzamere producten.’
Honderd per dag
Met het Broodje Utrecht lukt dat aardig. Sinds de introductie in maart zijn er 25 duizend over de toonbank gegaan, waarvan zo’n 15 duizend hier in het NS-hoofdkantoor. Binnenkort komen er ook broodjes Amsterdam, Rotterdam en Nijmegen.
In het NS-hoofdkantoor, waar zo’n 1.500 mensen werken, gaan er elke werkdag ruim honderd Broodjes Utrecht over de toonbank. Op deze maandagmiddag zijn het er zelfs honderdvijftig. De NS-medewerkers betalen er net zo veel voor als voor de ‘gewone’ belegde broodjes. Het verschil in inkoopprijs voor de spoorwegmaatschappij is minimaal.
‘Elke dag leggen we er meer neer, en elke dag gaan ze weer op’, zegt chef-kok Jan van de Zuidwind. Op het hoogtepunt van de lunchdrukte heeft hij zich even losgemaakt uit de keuken om zijn enthousiasme te delen. ‘Het zijn heerlijke streekproducten en ook nog eens duurzaam.’ Regelmatig vragen mensen hem waar ze de ingrediënten zelf kunnen kopen.
Lekkerder dan voorverpakt
De korte lijntjes voegen veel toe, vindt Van de Zuidwind. ‘Laatst belde Ramona (de melkveehouder van de bloemenweidemelk, red.) omdat ze brie over had. Daar hebben we een salade mee gemaakt.’
Patricia Temme, duurzaamheidsmanager bij de NS en ook aangeschoven aan tafel, denkt dat het succes meerdere oorzaken heeft. ‘De smaak is verreweg het belangrijkst. Anders proberen ze het wel, maar komen ze niet terug. De brie is zoveel lekkerder dan voorverpakte brie. En er zit veel meer op, het is een compleet broodje.’
Daarnaast speelt presentatie een rol: voor in het bedrijfsrestaurant, met informatiebordjes erbij. ‘Mensen weten: daar ligt altijd het Broodje Utrecht’, zegt Temme. ‘En er is veel variatie, elke maand een nieuw recept.’ Ten slotte is er natuurlijk het duurzame karakter. ‘Het is concreet. Mensen kunnen iets bijdragen zonder daar al te veel moeite voor te hoeven doen.’
Plantaardig
Van de zeven recepten die er momenteel zijn, bevatten er drie kaas, twee vlees, één ei en is één volledig plantaardig. Temme erkent dat duurzamer eten ook een meer plantaardig dieet vereist. ‘In het begin was er alleen kaas en vlees, wij hebben al vroeg om een plantaardig recept gevraagd.’
Een obstakel daarbij is dat de provincie Utrecht vooral melkveehouders herbergt, net als veel andere Nederlandse provincies. ‘Je wil niet weten wat een zoektocht het is om bijvoorbeeld kikkererwten te vinden voor de hummus op een veganistisch broodje’, zegt Teuling. Voor meer plantaardige ingrediënten wordt daarom voorzichtig over de Utrechtse provinciegrenzen gekeken.
Toch biedt de nabijheid van producent en consument veel voordelen. Tussen de buffettafels deelt een kantinemedewerker proefvarianten uit van de verschillende Broodje Utrecht-recepturen, en vertelt hij het NS-personeel over het initiatief. Temme haalt er een paar en legt Teuling aan tafel een nieuw idee voor. ‘Kunnen we niet een fietstocht doen langs alle boeren die de producten leveren? Iedereen op de OV-fiets voor een rondje Utrecht!’
