Commentaar Vrouwenpartij: wij als Vrouwenpartij zijn vanaf het begin grote fans geweest van AI (kunstmatige intelligentie) in de praktijk. AI maakt expertise voor iedereen beschikbaar voor weinig of geen geld. Onderstaand artikel geeft een goed (voor)beeld van AI in de praktijk.
Is de toekomst een AI-assistent voor iedereen?
Ons eerste voorbeeld was: stel je eens voor dat je als alleenstaande moeder, als bijstandsouder, als schuldenslachtoffer, als ouder die een nanny wenst, als obese persoon die wil afvallen, als eenzame aandacht nodig hebt, en je hebt een alwetende AI-assistent om je te helpen je leven te organiseren en jezelf te harmoniseren. Hoeveel is dat waard? Hoeveel meer kan je betekenen voor jezelf en je omgeving en hoeveel bespaart zo’n AI-assistent het de samenleving?
Alles goedkoper en bijna alles gratis?
Het past in de ontwikkelingen in de samenleving waardoor zoveel (zo goed als) gratis wordt. Vroeger was een email abonnement niet gratis en internet een stuk duurder dan nu. Vroeger was muziek alleen gratis via de radio en nu gratis via streaming diensten. Films kocht je eerst op video en later op DVD, terwijl ze nu gratis op YouTube en andere plaatsen te zien zijn. Vliegreizen kosten nog een fractie van vroeger. We hoeven met genoeg zonnepanelen, vergeleken met vroeger, nog heel weinig te betalen aan energie. En nu met AI als assistent kan (mogelijk) alles goedkoper worden. De AI-assistent die je vertelt waar je het goedkoopst je boodschappen kan doen, die alles in huis bijhoudt zodat je weinig of niets meer verspilt, die voor jou en je familie kiest wat het beste voor de gezondheid van iedereen is, die je huishoudboekje kan beheren zodat er voor jou en je familieleden meer overblijft, die voor je kan bijhouden wat je uitgaven in de toekomst zullen zijn en je daarvoor laat sparen, die je vertelt wanneer en wat je kunt zaaien in je (balkon) groentetuintje en zoveel meer.
AI-assistent voor je kinderen
En wat denk je van een AI-assistent die je kinderen helpt met huiswerk, met taal, met wat goede manieren zijn, met muziek die hen goede (geluks)gevoelens geeft, met kennis van hoe je vrienden maakt, met welke stappen ze kunnen maken naar hun gewenste toekomst?
Een AI-assistent als beste vriend(in) in je leven?
Bron: volkskrant.nl
Marieke de Ruiter
9 april 2024
AI-medewerker ‘Sarah’ doet nu zelfstandig de socials: ‘Dit is wel een beetje creepy’
Ruim een jaar na de introductie van ChatGPT is AI niet meer weg te denken van de Nederlandse werkvloer. Inmiddels bestaat er zelfs een autonome AI-werknemer: Sarah. De Volkskrant keek mee tijdens ‘haar’ eerste werkdag bij een Utrechtse start-up.
Tien minuten: meer heeft contentmarketeer Sarah niet nodig om volledig ingewerkt te zijn bij de Utrechtse start-up Hospi Housing. Na nog eens twee minuten heeft ze 54 LinkedIn-posts voor het hospitaverhuurplatform geschreven én er zelf een foto bij gecreëerd. Ceo Joost Bokkers en digital marketeer Pavla Shvetcova staren aan de houten werktafel verbouwereerd naar hun MacBook-scherm. ‘Fascinerend’, zegt Shvetcova. ‘Maar ook wel eng: gaat Sarah mijn werk beter doen dan ik?’
Een jaar na de introductie van ChatGPT raakt kunstmatige intelligentie steeds verder ingeburgerd op de werkvloer. Accountantskantoor Deloitte maakte deze maand bekend AI te gaan inzetten voor vrijwel alle wettelijke controles. Betaalbedrijf Klarna laat chatbots tweederde van het klantencontact overnemen. En verzekeraar Nationale Nederlanden roept de hulp van kunstmatige intelligentie in om frauderisico’s in te schatten.
‘Sarah’ is de volgende stap in wat ook wel de grootste technologische revolutie sinds de computer wordt genoemd. Anders dan andere AI-toepassingen belooft Typetone, het techbedrijf achter Sarah, dat zij niet alleen taken van werkenden overneemt maar hele banen. Of zoals geestelijk vader Sjoerd de Kreij het verwoordt: ‘Sarah ontzorgt als een medewerker voor de prijs van een stagiair.’
Goedkope arbeid
Het is een belofte waarnaar al bijna duizend Nederlandse bedrijven hun oren lieten hangen. Voor 500 euro per maand creëert Sarah onder meer ‘content’ voor Wehkamp en afvalverwerker Renewi. Dat doet ze pro-actief, zegt De Kreij. ‘Ze komt zelf met ideeën voor posts of blogs op basis van de actualiteit. Deze legt ze via ons communicatieplatform Slack voor aan de werkgever. Gaat die akkoord, dan schrijft en post ze – precies zoals een echte werknemer zou doen.’ Het had dan ook weinig gescheeld of De Kreij had zijn uitvinding vernoemd naar een echte werknemer: zijn eigen contentmarketeer Taisa. Maar Sarah leek toch ‘makkelijker te onthouden’.
Dat ceo Bokkers de hulp van Sarah nu inroept, heeft alles te maken met de fase waarin zijn onderneming zich bevindt. Hospi Housing is zo’n typische start-up in een met graffiti bespoten verzamelpand. In het krappe kantoor, waar de ideeën uit de laatste brainstormsessie met post-its aan de muur hangen, runnen slechts vier medewerkers een heel bedrijf. ‘Eigenlijk zijn we met te weinig’, zegt Bokkers. ‘Maar met onze budgetten is het niet mogelijk nog iemand in dienst te nemen.’
Voor digital marketeer Shvetcova komt Sarah dus als geroepen. Zij schrijft nu nog in haar eentje alle teksten voor de website en socialemediakanalen. ‘Eigenlijk vijf banen in één.’ Ze hoopt dat Sarah de werkzaamheden kan oppakken die anders op de plank blijven liggen. ‘Altijd cool als nieuwe technologie mijn leven makkelijker maakt’, zegt ze met een blik op de foto van Sarah op het computerscherm. ‘Al wordt dit ook wel een beetje creepy.’
Nieuwe banen
De angst dat nieuwe technologie banen zal overnemen, is al zo oud als die nieuwe technologie zelf. Vorig jaar nog waarschuwde zakenbank Goldman Sachs dat wereldwijd driehonderd miljoen banen in gevaar zijn door AI. Toch werkten nog nooit zo veel mensen als nu. ‘Rapporten over massawerkloosheid gaan eraan voorbij dat er door technologie ook nieuwe banen bijkomen omdat we productiever worden’, zegt arbeidseconoom Anna Salomons. ‘Onder de streep neemt de werkgelegenheid daardoor vaak toe.’
Dat neemt niet weg dat sommige beroepsgroepen hun baan op den duur wel degelijk zullen zien veranderen en – in het geval van vertalers, tekstschrijvers en marketeers – misschien wel verdwijnen. ‘Hun expertise wordt door AI voor iedereen vrijwel gratis beschikbaar, daardoor verliest het uiteindelijk zijn waarde.’ Die transitie kan een harde dobber zijn voor individuele werkenden. ‘En hoe sneller het gaat, hoe pijnlijker.’
Wat dat betreft is het feit dat er nu AI-medewerkers zijn die hele banen overnemen een verontrustend voorteken. Al nuanceert de hoogleraar van de Universiteit Utrecht ook direct: de geschiedenis leert dat het altijd even duurt voordat nieuwe technologie massaal wordt omarmd. ‘Bij computers duurde het dertig jaar voordat 50 procent van de werkenden het had geadopteerd. Bovendien hebben we er zelf invloed op. We moeten ons niet afvragen: wat gaat AI met ons doen, maar wat willen we dat AI vóór ons gaat doen?’
Als je die vraag stelt aan De Kreij dan wil hij met AI nog heel veel andere medewerkers creëren. ‘Klantenservice, sales, recruitment, hr: het zijn allemaal beroepen die bepaalde regels volgen en die we kunnen automatiseren’, zegt hij. ‘Uiteindelijk willen we zo de nieuwe Randstad worden: het grootste uitzendbureau voor AI-medewerkers.’
Dat betekent volgens de techondernemer niet dat al die beroepsgroepen moeten vrezen voor hun voortbestaan. ‘Tot dusver is nog niemand ontslagen door Sarah’, weet hij. ‘Er komt alleen een ander soort functies voor in de plaats. Misschien dat contentmarketeers in de toekomst vooral een controlerende rol hebben voor hun AI-collega’s.’
Twee weken na haar eerste werkdag is Sarah in ieder geval al helemaal ingeburgerd bij Hospi Housing. Ze postte onder Bokkers’ LinkedIn-account al over een op handen zijnde huurwetswijziging en betoogde dat hospitaverhuur ‘essentieel is om de woningnood aan te pakken’. Ze mag nu zelfs aan de slag met Facebook en Instagram. Toch ziet Bokkers haar nog zeker niet als volwaardige werknemer. ‘Want ze mag dan goed werk leveren en zich nooit verslapen, ze zit niet bij ons aan de lunchtafel en doet niet mee aan de brainstorms.’
Voor digitaal marketeer Shvetcova is de dreiging dan ook geweken. ‘In het begin zag ik haar misschien als concurrent, maar nu ik met haar heb gewerkt, vind ik Sarah vooral een welkome aanvulling’, zegt ze. ‘Wat dat betreft is het net als bij een echte nieuwe collega: onbekend maakt onbemind.’
Over de auteur
Marieke de Ruiter is economieredacteur voor de Volkskrant. Ze schrijft onder meer over de arbeidsmarkt en sociale zekerheid.
